Deklaracja w obronie manuskryptu | www.torun.pl

Przedstawiciele środowisk samorządowych, naukowych i obywatelskich podpisali deklarację  w obronie XV-wiecznego manuskryptu, który znajduje się w zbiorach toruńskiej Książnicy Kopernikańskiej.

Deklaracja została podpisana w Sali Mieszczańskiej Ratusza Staromiejskiego w poniedziałek 14 lutego 2022 r. Sygnatariuszami dokumentu są: marszałek województwa kujawsko-pomorskiego Piotr Całbecki, prezydent Torunia Michał Zaleski, biskup diecezji toruńskiej ks. Wiesław Śmigiel, biskup-senior Andrzej Suski, JM Rektor UMK prof. dr hab. Andrzej Sokala, dyrektor WBP - Książnicy Kopernikańskiej Danetta Ryszkowska-Mirowska i przewodniczący Rady Naukowej działającej przy Książnicy Kopernikańskiej, prof. dr hab. Janusz Tandecki.

- To dzieło jest w Toruniu od pięciu wieków. Tutaj je chronimy i o nie dbamy, zapewniamy mu nie tylko należytą opiekę, ale także promocję – było wielokrotnie wypożyczane, także na wystawy międzynarodowe. Co więcej, przetrwało ono czas wojen, jakie przez te setki lat przetaczały się przez Polskę. Nie wyobrażam sobie innego miejsca dla tego dzieła niż Toruń – mówił prezydent Michał Zaleski.

- Ten manuskrypt powinien w Toruniu pozostać. To jest jego dom, jego miejsce – dodał biskup Wiesław Śmigiel.

- Środowisko Uniwersytetu Mikołaja Kopernika stanowczo sprzeciwia się pomysłowi odebrania nam tego bezcennego manuskryptu – poinformował JM rektor UMK prof. dr hab. Andrzej Sokala, przytaczając maksymę z II w. n.e.: „Nie wszystko co dozwolone, jest uczciwe”. – Tak właśnie odbieram ten pomysł. Mam nadzieję, że słowa deklaracji, którą dziś przyjmujemy, zostaną wysłuchane – dodał prof. Andrzej Sokala.

Przypomnijmy, że cenny XV-wieczny manuskrypt, będący opisem, w formie poematu, kolekcji manuskryptów iluminowanych słynnej Bibliothecae Corvinianae, jednego z najwspanialszych europejskich księgozbiorów renesansowych, zgodnie ze złożonym w Sejmie poselskim projektem ustawy, miałby zostać odkupiony przez Skarb Państwa i przekazany na rzecz Węgier. – Ten rękopis jest częścią naszego dziedzictwa kulturowego i świadectwem naszej narodowej i europejskiej tożsamości – podkreśla Piotr Całbecki, marszałek województwa kujawsko-pomorskiego.

>>> Przejdź do treści deklaracji

Podpisana w dniu 14 lutego 2022 r. deklaracja jest elementem działań podejmowanych w obronie dzieła przed wywiezieniem na Węgry. Jeden egzemplarz dokumentu zostanie wysłany do Sejmu, drugi zaś pozostanie w Toruniu. Będzie on także przetłumaczony na języki angielski i węgierski, a następnie wysłany do agencji prasowych w Europie.

Każdy może wyrazić swoje poparcie dla pozostawienia manuskryptu w Toruniu – należy przejść do specjalnie utworzonej strony internetowej i podpisać deklarację.

Manuskrypt pt. Epistola de laudibusAugustaeBibliothecaeatquelibriquattuorversibusscripti, zwany również „Kodeksem Korwina” powstał między 1489 a 1490 r., a jego autorem jest włoski renesansowy humanista, pisarz i profesor Akademii Florenckiej Naldus Naldius. Karty kodeksu zdobią wysokiej klasy iluminacje florenckiego miniaturzysty Attavantegodegli Attavantiego z Florencji. Pergaminowy rękopis należy do grupy nielicznie zachowanych, słynnych corvinianów, czyli kodeksów iluminowanych z biblioteki króla Węgier Macieja Korwina. Wyjątkowa ranga tego dzieła na tle pozostałych ksiąg tegoż władcy wynika z faktu, iż dotyczy bezpośrednio biblioteki królewskiej. Ponadto kodeks stanowił podarunek Naldiego dla króla Korwina, co odzwierciedla się w bogatej szacie iluminatorskiej księgi.

Z perspektywy światowej jest to najcenniejszy kodeks w kolekcji Książnicy (ze zbiorów biblioteki akademickiej), a jednocześnie jeden z najcenniejszych rękopisów piętnastowiecznych w zbiorach polskich. Rękopis w Toruniu znajduje się od XVI wieku i wchodził w skład kolekcji biblioteki Gimnazjum Akademickiego. Dzieło pozostaje obecnie w zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej – Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu.

Odnotowany jest w materiałach międzynarodowego projektu badawczego „Bibliotheca Corvina" w ramach programu „Pamięć Świata" oraz został ujęty w programie badawczym Manuscripta.pl. Niejednokrotnie wypożyczany był na wystawy międzynarodowe corvinianów.

Druga wojna światowa spowodowała zniszczenia i utratę setek tysięcy dzieł sztuki oraz woluminów ze zbiorów polskich bibliotek. Manuskrypt Naldusa szczęśliwie wraz z innymi zbiorami Książnicy przetrwał okres II wojny światowej w stanie nienaruszonym.

Fot. Sławomir Kowalski