Bohaterom Państwa Podziemnego

Pod obeliskiem upamiętniającym konspiratorów Okręgu Pomorskiego ZWZ–AK odbyły się 27 września 2022 r. obchody Dnia Polskiego Państwa Podziemnego w Toruniu.

Uroczystości na pl. św. Katarzyny jak co roku zgromadziły liczne grono kombatantów, żołnierzy Garnizonu Toruń, przedstawicieli samorządu terytorialnego i Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej oraz uczniów toruńskich szkół. Miasto reprezentowali zastępca prezydenta Zbigniew Fiderewicz i radny Jacek Krzyżaniak.

Po mszy w kościele garnizonowym, odprawionej w intencji członków struktur Państwa Podziemnego w naszym regionie, uczestnicy obchodów udali się pod obelisk poświęcony "Komendantom Pomorskiego Okręgu Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej". Został on odsłonięty w 2008 r. przy kościele św. Katarzyny z inicjatywy gen. Elżbiety Zawackiej i założonej przez nią fundacji. Upamiętnia pięciu komendantów Okręgu: Józefa Chylińskiego, Rudolfa Ostrihanskyego, Jana Pałubickiego, Józefa Ratajczaka i Franciszka Trojanowskiego – dowódców struktur podziemnych działających na terenie dawnego województwa pomorskiego, Wolnego Miasta Gdańsk i części dawnych Prus Wschodnich.

- W tym miejscu i w tym dniu zawsze stajemy z czcią i honorami wobec obrońców Ojczyzny. Pamiętamy o każdym żołnierzu i cywilu Polskiego Państwa Podziemnego, a zwłaszcza o tych, którzy w Toruniu i na Pomorzu odważyli się wbrew wszelkiej nadziei zawiązać w czasie wojny formację, która ocaliła polski byt i polską godność – mówił zastępca prezydenta Torunia Zbigniew Fiderewicz.

Obchody Dnia Polskiego Państwa Podziemnego były w tym roku połączone ze Świętem Wojsk Obrony Terytorialnej. - Ze szczególną sympatią myślimy dziś o terytorialsach nam najbliższych - dowódcach, kadrze i żołnierzach Centrum Szkolenia Wojsk Obrony Terytorialnej w Toruniu oraz Ósmej Kujawsko-Pomorskiej Brygady Obrony Terytorialnej – mówił prezydent Fiderewicz. Przekazał też list gratulacyjny na ręce płk. Edwarda Chyły, komendanta Centrum Szkolenia WOT.

Ustanowiony przez Sejm RP w 1998 r. Dzień Polskiego Państwa Podziemnego upamiętnia powołanie 27 września 1939 r. w okupowanej Warszawie organizacji konspiracyjnej - Służby Zwycięstwu Polski. To historyczne wydarzenie zapoczątkowało budowę Podziemnego Państwa Polskiego, uznawanego za fenomen w dziejach nie tylko II Wojny Światowej. Obok pionu wojskowego - Armii Krajowej i współpracujących z nią innych formacji Polski Walczącej, istotną rolę odegrał podziemny parlament - Rada Jedności Narodowej, a zwłaszcza rozległa, obejmująca cały obszar Rzeczypospolitej i obie okupacje, działalność Delegatury Rządu na Kraj. To ona stworzyła ogromny, nie mający odpowiednika nigdy i nigdzie aparat Polskiego Państwa Podziemnego - od spraw wewnętrznych, poprzez tajną oświatę i kulturę, wymiar sprawiedliwości, aż po komórki przygotowujące akty legislacyjne dla przyszłego niepodległego państwa.

Fot. Lech Kamiński