Generał Haller upamiętniony | www.torun.pl

W 64. rocznicę śmierci gen. Józefa Hallera przedstawiciele władz miasta i Szkoły Podstawowej nr 14 złożyli kwiaty pod pomnikiem Honorowego Obywatela Torunia. 

Gen. Józef Haller zmarł 4 czerwca 1960 r. w Londynie. W rocznicę jego śmierci delegacja toruńskiego samorządu – prezydent Paweł Gulewski i przewodniczący Rady Miasta Torunia Łukasz Walkusz złożyli kwiaty pod pomnikiem bohatera toruńskiej niepodległości, dowódcy Frontu Pomorskiego, który w 1920 r. przyniósł miastu niepodległość. W uroczystości uczestniczyła też reprezentacja Szkoły Podstawowej nr 14 im. Błękitnej Armii - poczet sztandarowy oraz zastępca dyrektora Tomasz Minikowski.  

Honorowy Obywatel Torunia gen. Józef Haller (1873-1960), urodził się w Jurczycach pod Krakowem, w ziemiańskiej rodzinie o głębokich tradycjach patriotycznych i religijnych. Podczas I wojny światowej służył najpierw w armii austriackiej, następnie został dowódcą II Brygady Legionów. W 1918 r. na czele Polskiego Korpusu Posiłkowego przy armii austriackiej przedostał się na stronę rosyjską. Po wyjeździe do Francji stworzył tam słynną "Błękitną Armię". Razem z nią powrócił do kraju w 1919 r. i walczył na froncie ukraińskim. Dowodził także wojskami Frontu Pomorskiego, którego oddziały wkroczyły do Torunia 18 stycznia 1920 r. W wojnie polsko-bolszewickiej został mianowany dowódcą Armii Ochotniczej. Pełnił funkcję Generalnego Inspektora Armii. W latach 1920-1927 był posłem na Sejm. Związany ze środowiskami prawicowymi, uznawany był za politycznego przeciwnika marszałka Piłsudskiego. Po przewrocie majowym został przeniesiony w stan spoczynku. Cieszył się dużą popularnością szczególnie w Wielkopolsce i na Pomorzu.

Tytuł Honorowego Obywatela Torunia odebrał 18 stycznia 1921 r., w rocznicę wkroczenia do miasta dowodzonych przez niego oddziałów. W czasie II wojny światowej przebywał na emigracji, pełniąc w latach 1940-1943 funkcję ministra oświaty w rządzie gen. Władysława Sikorskiego. Zmarł 4 czerwca 1960 r. w Londynie.

W Toruniu gen. Hallera upamiętnia tablica wmurowana w ścianę dziedzińca Ratusza Staromiejskiego w 1990 roku, w 70. rocznicę odzyskania niepodległości (proj. Eweliny Szczech-Siwickiej) oraz pomnik u zbiegu ulicy Piastowskiej i placu Św. Katarzyny, wzniesiony decyzją Rady Miasta Torunia i odsłonięty 13 sierpnia 2012 r. (proj. Andrzeja Borcza).

Fot. Sławomir Kowalski