W 85. rocznicę Zbrodni Katyńskiej oraz 82. rocznicę ujawnienia zbrodni w dołach przy dębach pamięci, które rosną na Placu 4 czerwca 1989 roku, złożono 5 urn z ziemią z miejsc kaźni - Katynia, Twer, Miednoje, Charkowa oraz Bykowni.
- Przez kilka lat tragiczny los polskich żołnierzy i policjantów był nieznany. Ukrywanie zbrodni przez władze sowieckie czyniło poszukiwania zaginionych przez rodziny bezskutecznymi. Dziś jest inaczej. Możemy i chcemy jak najlepiej uczcić pamięć pomordowanych polskich oficerów, podoficerów, żołnierzy, policjantów, funkcjonariuszy Służby Więziennej, urzędników państwowych. Toruń – wraz ze Stowarzyszeniem Rodzina Katyńska i wszystkimi zaproszonymi dostojnymi gośćmi – oddaje Wam najwyższą część. Przekazanie pamięci o Waszym życiu i śmierci kolejnym pokoleniom jest dla nas zobowiązaniem, jest zobowiązaniem dla naszych dzieci i dla naszych wnuków – mówi Prezydent Miasta Torunia Paweł Gulewski.
Ziemia, która została złożona przy bębach katyńskich, pochodzi z cmentarzy z Katynia, Twer, Miednoje, Charkowa oraz Bykowni. Zbierali ją w latach 2010-2013 polscy leśnicy, którzy odwiedzali te miejsca. Tutaj warto podkreślić, że część ziemi została złożona w 2013 r. w Wierzchlesie na terenie Borów Tucholskich (Nadleśnictwo Zamrzenica), gdzie leśnicy z Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu utworzyli i zagospodarowali Miejsce Pamięci Leśników Polskich, Ofiar Zbrodni Katyńskiej. Stanął tam dębowy krzyż, obelisk z wizerunkiem Matki Boskiej Katyńskiej i inskrypcją poświęconą leśnikom oraz tablice edukacyjne na temat zbrodni. Posadzono również pamiątkowe dęby.
Drugą część ziemi leśnicy przekazali dziś, 11 kwietnia 2025 r. Rodzinie Katyńskiej w Toruniu, by umieścić ją na tutejszym „Skwerze Katyńskim” przy dębach poświęconych pamięci ich bliskich, ale też grupie leśników z Pomorza.
Poza prezydentem Torunia w uroczystościach wzięli udział m.in. Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego Piotr Całbecki, wiceprzewodniczący Rady Miasta Torunia Marcin Czyżniewski wraz z radnymi: Michałem Rzymyszkiewiczem i Michałem Zaleskim, pełnomocnik ds. Dziedzictwa Kulturowego Torunia Prof. UMK dr hab. Michał Białkowski, przedstawiciele służb mundurowych oraz organizacji i instytucji.
Zbrodnia Katyńska
13 kwietnia 1943 r. o zbrodni dokonanej przez Sowietów usłyszał cały świat. Tego dnia Niemcy ogłosili informację o odkryciu w lesie pod Katyniem grobów polskich oficerów.
17 września 1939 r., po sowieckiej agresji na Polskę, w niewoli znalazło się około 250 tys. polskich jeńców, w tym ponad 10 tys. oficerów Wojska Polskiego. 5 marca 1940 roku na najwyższym szczeblu sowieckich władz zapadła decyzja o wymordowaniu polskich jeńców wojennych z obozów w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz Polaków przetrzymywanych w więzieniach NKWD na obszarze przedwojennych wschodnich województw Rzeczypospolitej. 3 kwietnia 1940 r., po trwających miesiąc przygotowaniach, rozpoczęto likwidację obozu w Kozielsku, a dwa dni później - obozów w Starobielsku i Ostaszkowie. Przez następnych sześć tygodni Polacy wywożeni byli z obozów do miejsc kaźni. Z Kozielska 4 404 osoby przewieziono do Katynia i zamordowano strzałami w tył głowy, zaś 3 896 jeńców ze Starobielska zabito w pomieszczeniach NKWD w Charkowie, a ich ciała pogrzebano na przedmieściach miasta w Piatichatkach. Z kolei 6 287 osób z Ostaszkowa rozstrzelano w gmachu NKWD w Kalininie (obecnie Twer) i pochowano w miejscowości Miednoje.
Łącznie zamordowano 14 587 jeńców wojennych – oficerów i policjantów – z obozów w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz 7,3 tys. więźniów aresztowanych na terenach okupowanych przez ZSRS.
13 kwietnia każdego roku w całej Polsce obchodzony jest Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej.
Fot. © UMT 2025, autor: Wojtek Szabelski, licencja: CC BY-NC 4.0
