Średniowieczny piec, moneta krzyżacka, fragmenty kościelnych witraży, kościana oprawa krzyżackiego noża, fragment posadzki kościelnej... to tylko niektóre z cennych odkryć archeologów na toruńskim Bulwarze Filadelfijskim.
W ubiegłym tygodniu informowaliśmy o wyjątkowym odkryciu dokonanym w trakcie badań archeologicznych prowadzonych na Bulwarze - jedynym zachowanym w dawnym toruńskim porcie rzecznym polerze portowym, pachołku do cumowania z przełomu XIX i XX w.
Prace archeologiczne idą zgodnie z planem. Prowadzi je Pracownia Archeologiczna Alagierscy z Chodzieży. W trakcie ściągania kolejnych warstw odsłonięte zostały już średniowieczne mury związane z kompleksem kościoła Ducha Świętego. Jednak warstw średniowiecznych jest bardzo mało, prawdopodobnie z biegiem lat kolejne warstwy usuwano na bieżąco.
Wiekszość warstw pochodzi z XIX i XX w. (na zdj. poniżej), wśród nich zachowane są poziomy kilku powodzi. Wisła nanosiła różne namuły i piasek. Czarna warstwa to miał pozostały po porcie węglowym (prawdopodobny okres 1830-1840 r.), a na samej górze - widoczne utwardzenie terenu i bruk z XIX w biegnący od dawnych koszar w stronę Wisły. - Na tych warstwach doskonale widzimy, jak przez cały XIX wiek, od ok. 1820 r. do 1890 r. narosło terenu przez powodzie i funkcjonowanie tutaj portu przeładunkowego - podkreśla Katarzyna Kuczara-Algierska.
Wraz z postępem prac odkrywane są kolejne bardzo ciekawe znaleziska. W ostatnim czasie odkryto m. in. średniowieczne hypocaustum (na zdj. poniżej), czyli system ogrzewania używany początkowo w klasztorach, potem w zamkach (np. zamku krzyżackim w Malborku), a nawet w kamienicach toruńskich.
Poniżej rekonstrukcja pieca z klasztoru w Lubiążu (fot. Żarowska Izba Historyczna).
Kolejne znalezisko to krzyżacki brakteat, czyli moneta wybijana jednostronnie z cienkiej blaszki na miękkiej podkładce (od łac. bractea – blaszka). Stempel odciśnięty wypukło na awersie pojawiał się jako wklęsły (negatyw) na rewersie. W postaci brakteatów bito przede wszystkim denary w XII–XIV wieku w środkowej Europie; widoczna na niej tarcza z krzyżem, datowana na 1380 r.
Ponadto udało się odkryć biało-niebieską płytkę (na zdj. poniżej), jest na niej zębate koło niebieskie. Ta płytka może pochodzić z kościoła, który się na tym terenie znajdował. Podobne płytki tego typu prof. Grażyna Sulkowska odkryła w kościele Św. Jakuba. Znaleziono je też w Domu Kopernika. - Wskazuje to na kolejne związki z benedyktynkami, gdyż siostra Kopernika także była benedyktynką - zauważa Katarzyna Kuczara-Algierska.
Oprócz tego, znaleziono także kościaną oprawę noża krzyżackiego. - W środku znajdował się nóż, a na dole widoczny jest piękny Krzyż Jerozolimski. Oprawa może być związana z początkami Krzyżaków na tym obszarze, znaleziono ją w fundamencie budynku gospodarczego z XVII w. - podkreśla Katarzyna Kuczara-Algierska.
Archeolodzy natknęli się również na... fragmenty witraży z kościoła Św. Ducha - tego typu charakterystyczne witraże można zobaczyć w oknach kościołów toruńskich...
...fragment marmuru pochodzący prawdopodobnie z kościoła Św. Ducha... (na zdj. poniżej)
...fragment figurki z XV w. prawdopodobnie przedstawiający Matkę Boską z dzieciątkiem...
...ołowianego żołnierzyka z XIX w. - Jest to prawdopodobnie zabawka jakiegoś dziecka. W tym obszarze znajdowały się dawniej koszary i na ten teren mogły przychodzić zainteresowane osoby...
Fot. Marcin Pryka
