Ulica Mostowa będzie bohaterką czwartego spotkania z cyklu "Śródmieście sprzed lat: miejsca i ludzie" 6 czerwca 2022 r.
To nowy cykl spotkań w Książnicy Kopernikańskiej, przygotowany przez znawczynię historii Torunia Katarzynę Kluczwajd. Poniedziałkowe spotkanie przy ul. Słowackiego 8 rozpocznie się o godz. 18.00. Wstęp jest bezpłatny.
Katarzyna Kluczwajd tak mówi o Mostowej: Jedna ulica, zaledwie jeden firtel - mówiąc po pomorsku - a trzy znane przedsiębiorstwa i wiele ciekawych historii. Chodzi o sąsiadów z ul. Mostowej: fabrykę czekolady Julius Buchmann (nr 34), fabrykę mebli Bracia Tews (nr 30-32), zakład nasienniczy B. Hozakowski (nr 28).
Julius Buchmann fabrykę czekolady założył w Gdańsku w 1854 roku, po kilku latach przeniósł ją do Torunia, na ul. Szeroką. Od 1873 roku jej siedzibą - przez ponad siedem dekad - była posesja przy ul. Mostowej 34. Fabryka czekolady, cukrów i marcepanów działała też w okresie II RP (w czasach globalnej i krajowej zapaści gospodarczej polecała czekoladę "kryzysową"), także w latach wojennych.
Meblowa tradycja posesji nr 30 sięga lat 60. XIX w., kiedy kupiec W. Berg prowadził tu magazyn mebli (zał. 1851). Po latach, w 1888 roku, Ludwig Berg wzniósł reprezentacyjną kamienicę w stylu neorenesansowym. Tewsowie przenieśli tu swoje przedsiębiorstwo w roku 1902, z ul. Chełmińskiej 20. Salon mebli i wyposażenia mieszkań nadal zajmował sale frontowe, zaś fabrykę mebli urządzili w oficynach od ul. Podmurnej 29. Niebawem połączyli kamienicę z domem nr 32. W okresie międzywojennym meble eksponowano na pięciu kondygnacjach obu budynków. Przedsiębiorstwo braci Tews to największa, najdłużej działająca miejscowa wytwórnia mebli, jedna z większych na Pomorzu, do 1939 roku i podczas okupacji. Mimo przemian własnościowych nazwisko jej założycieli Franza i Richarda pozostało w nazwie jako marka - synonim jakości.
Posesja pod nr 28 od 1900 roku należała do Bolesława Hozakowskiego i jego składu nasion (zał. 1885), pierwszej w Toruniu, której slogan reklamowy brzmiał: "Świat to moje pole". Bronisław Julian Wiktor przejął biznes po śmierci ojca w 1919 roku, przysłużył się do jego rozwoju. Sprawował też funkcję konsula honorowego Republiki Francji w Toruniu (1922-1948, z wojenną przerwą). W 1938 roku planował wzniesienie dużego magazynu i suszarni nasion od ul. Podmurnej.
Ulica Mostowa ma również swoje miejsce w dziejach miejskiej komunikacji - od 1863 roku niemal naprzeciwko wspomnianych kamienic, przed hotelem, funkcjonował przystanek omnibusu braci Lipmann, kursujący sześć razy dziennie w godz. 5.15-22.10. A w latach 20. XX w. w dni targowe miały tu postój taksówki (od posesji nr 36 do Wisły), co oprotestowali miejscowi przedsiębiorcy - auta blokowały dostęp do sklepów i warsztatów.
Fot. Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa