Spotkanie | www.torun.pl

14 grudnia 2023 r. o godz. 18.00 Katarzyna Kluczwajd opowie (prawie) wszystko o toruńskim Dworze Artusa (a właściwie Dworach). Prelekcja odbędzie się w Książnicy Kopernikańskiej. Wstęp jest bezpłatny.

Dwór Artusa to trzeci gmach o tej funkcji w tym miejscu, o ciekawej, nie do końca poznanej historii. Jej opracowanie przyniosło nowe ustalenia dotyczące wystroju wnętrz, użytkowników oraz jego roli kulturowej i społecznej. Ze względu na fakt, iż dzieje średniowiecznego, pierwszego Dworu Artusa zostały opracowane (Elżbieta Pilecka), Katarzyna Kluczwajd, autorka prelekcji, skupi się na badaniach gmachów drugiego (1802-1889) i trzeciego (1891).

Katarzyna Kluczwajd: Pierwszy Dwór Artusa (1311) był elitarnym "pałacem" gildii kupieckiej i bractwa św. Jerzego; drugi – teatrem miejskim, Dworem Artusa tylko do 1842 roku, tj. do czasu rozwiązania Bractwa Arturiańskiego. Trzeci budynek powstał jako reprezentacja potęgi miasta, nawiązując do tradycji arturiańskiej i publicznego miejsca spotkań towarzyskich (stał się centrum muzyki). Inwestycja była tak kosztowna, że zabrakło pieniędzy na budynek dla teatru. Zanim powstał, zamierzano przebudować będący w złym stanie drugi Dwór Artusa (1887), a wkrótce rozpisano konkursu na nowy gmach (1888). To ciekawe historie, także w kontekście kilkunastoletniej dyskusji: teatr z Dworem Artusa czy osobno?

Dzieje kolejnych Dworów Artusa to historia form artystycznych – od gotyku i renesansu, przez klasycyzm, po neorenesans i inne style historyzujące to historia kultury, łącznie z popularną, bywa, że z ideologią w tle.

W ciągu kilku epok trzeci Dwór Artusa zmieniał oblicza – z pruskiego "pałacu" kultury stał się reprezentacyjnym gmachem miejskim, zarówno dla Polaków w okresie II RP, jak i dla nazistów w czasie II wojny światowej. Każdy z użytkowników wprowadzał zmiany. Władze socjalistyczne to elitarne miejsce przekształciły w ludowy dom kultury, później pracował tu Wydział Sztuk Pięknych UMK.

Odrestaurowane wnętrza zachwycają bogactwem ornamentyki, barw i złoceń, witraży, posadzek, żyrandoli i luster, jednak nie wszystkie pochodzą z okresu budowy i czasów pruskich. Istotny trwały ślad w wystroju wnętrz pozostawili naziści. Prezentacja pozwoli dostrzec więcej i zobaczyć Dwór Artusa w całej złożoności jego przeszłości.

Książka "Toruńskie Dwory Artusa: architektura, kultura ludzie" zostanie wydana w 2024 roku. Projekt tej monografii otrzymał stypendium marszałka woj. kujawsko-pomorskiego.

Fot. Katarzyna Rubiszewska

13 grudnia 2023 r. w Książnicy Kopernikańskiej odbędzie się ostatnie w tym roku spotkanie z cyklu "Codzienne życie (nie) zwykłe zwyczaje na Kujawach i Pomorzu". 

Łukasz Starczewski z Książnicy Kopernikańskiej opowie o Godach, czyli Bożym Narodzeniu, kolędowaniu z szopką, o latkach (ale nie tych z kalendarza) dawanych bydłu w Wigilię i obsypywaniu się owsem 26 grudnia. A także o wypędzaniu starego roku batami i sylwestrowych wróżbach, chodzeniu z bandurką w Sylwestra i innych radosnych pochodach w okresie świąt Bożego Narodzenia. W Książnicy Kopernikańskiej dowiecie się również, jakie widowiska i zabawy towarzyszyły naszym przodkom w karnawale. Początek spotkania o godz. 17.00. Wstęp jest bezpłatny.

Na zdjęciu świąteczna pocztówka projektu Ryszarda Siennickiego ze zbiorów Książnicy Kopernikańskiej. 

Muzeum Podróżników im. Tony’ego Halika, oddział Muzeum Okręgowego w Toruniu, zaprasza na spotkanie z Karoliną Balewską, autorką książek „Droga do mojej Australii” i „W głąb mojej Australii”, które odbędzie się 19 grudnia 2023 r. o godz. 17.00.

Karolina Balewska to gdańszczanka, która od kilkunastu lat mieszka w tropikalnym Brisbane w Australii i jest autorką bloga „Moja Australia i świat”. Na spotkaniu w Muzeum Podróżników opowie o swoich fascynacjach kontynentem oraz zaprezentuje autorską książkę pt. "W głąb mojej Australii".

Jak sama autorka mówi: „W książce opisuję Australię widzianą moimi oczami i opieram się na własnych doświadczeniach z życia w Brisbane oraz podróży po kraju. Książka została również napisana z perspektywy osoby przebywającej od kilkunastu lat na emigracji oraz z perspektywy rodzica. Dzięki tej książce czytelnik choć na chwilę przeniesie się w piękne miejsca w Australii, np. w australijskie tropiki, na wyspę Rottnest czy Uluru”.

Wstęp wolny.

Serdecznie zapraszamy!
_____
Wydarzenie: Spotkanie z Karoliną Balewską pt. „Australia – na drugim końcu świata”
Gdzie: Muzeum Podróżników im. Tony’ego Halika, ul. Franciszkańska 9/11
Termin: 19 grudnia br., godz. 17.00
Kto: Karolina Balewska
_____

W tym roku świętujemy setną rocznicę powstania Książnicy Kopernikańskiej - u zarania swego istnienia nazywanej Książnicą Miejską im. Kopernika. Warto przypomnieć jej pierwszego dyrektora (1923-1939), i jednocześnie pierwszego prezesa toruńskich bibliofilów (1926-1939) - Zygmunta Mocarskiego. Uczynimy to 7 grudnia 2023 r. w Książnicy Kopernikańskiej podczas kolejnego Wieczoru Toruńskiego. O Zygmuncie Mocarskim opowie dr Katarzyna Tomkowiak.

Katarzyna TomkowiaK: Zygmunt Mocarski był pierwszym fachowym bibliotekarzem w mieście, aktywnym członkiem Związku Bibliotekarzy Polskich, współtworzył Koło Poznańsko-Pomorskie tego związku (1928-1939). W Książnicy opowiem o jego życiu i działalności, zarówno tej przed przybyciem do Torunia, jak i czasach w mieście nad Wisłą w międzywojniu. Był cenionym ekspertem bibliotecznym w trakcie "bojów" o odzyskanie zrabowanych przez Rosjan bibliotecznych zbiorów polskich na mocy zapisów traktatu ryskiego. To pośrednio Sowietom zawdzięczamy, że przybył do powstającej Książnicy (uniemożliwiono mu pracę nad rewindykacją m.in. polskich inkunabułów...). W mieście dzięki niemu powstało Towarzystwo Bibliofilów im. Lelewela, był fratrem Konfraterni Artystów, ale i przyczynił się do reaktywacji (1937) Towarzystwa Miłośników Torunia, które powstało również sto lat temu - w 1923 r. Zdolny i pracowity członek Towarzystwa Naukowego w Toruniu, redaktor jego wydawnictw. Znalazłam jego nieznany życiorys, dzięki niemu poznamy nowe fakty z jego życia w 1939 r. Przypomnę jego kontakty (zapomniane) z młodymi wówczas historykami literatury, którzy okazali się później cenionymi badaczami. Znalazłam nowy, nieznany list od jednego z nich. Wspomnę, jakie zbiory pozyskał dla Książnicy... z kim z torunian współpracował... co mu zawdzięczamy. Nie zabraknie charakterystyki jego ewolucji zapatrywań politycznych...

Wieczór Toruński w Książnicy Kopernikańskiej rozpocznie się o godz. 18.00. Wstęp jest bezpłatny.

Organizatorzy Wieczoru: Książnica Kopernikańska w Toruniu, Towarzystwo Miłośników Torunia.

Cykl Wieczory Toruńskie Towarzystwa Miłośników Torunia i Książnicy Kopernikańskiej jest realizowany dzięki wsparciu Gminy Miasta Toruń.

Zapraszamy na kolejne Toruńskie Spotkanie Kopernikańskie pod hasłem „Kopernik i piernik”, które odbędzie się w Muzeum Toruńskiego Piernika w dniu imienin Mikołaja Kopernika, 6 grudnia 2023 roku o godzinie 17.00.

W środę 6 grudnia 2023 r. zapraszamy na premierową prezentację trzeciego przewodnika z serii wydawniczej przygotowywanej przez Emporium. Premiera przewodnika odbędzie się na Podgórzu (tomik poświęcony jest tej części Torunia) w zabytkowej kamienicy przy ul. Poznańskiej 96 - najbardziej okazałej, z zachowanych i od początku należącej do rodziny Szeczmańskich. Początek o godz. 18.00. Wstęp jest bezpłatny.

Inspiracją do sfinalizowania "przewodnikowego" projektu, który autorka, Katarzyna Kluczwajd, planowała od dawna, było wykonanie muralu "Duch Podgórza" według projektu Sary Tomczyk (ul. Poznańska 3), a także jego "społeczne odsłonięcie" 16 września 2023 r., które zgromadziło miłośników historii toruńskiego Lewobrzeża.

Z tekstu przewodnika: Podgórz wita! To zawołanie-powitanie czeka na gości w dwóch miejscach: w centrum samodzielnego niegdyś miasta Podgórza oraz na jego granicy z dawną wsią Stawki. W pierwszym przypadku to kilkuletni "dziki mural" w przyrynkowej przestrzeni, na ścianie odsłoniętej po wielkim wybuchu w 1945 roku; w drugim - nowy mural na osiedlu Nowy Podgórz wykonany z inicjatywy mieszkańców.

Duch Podgórza - coś w tym jest... Genius loci (łac. duch miejsca) sprawia, że ta część miasta fascynuje. Wszak Toruń to nie tylko "gotyk na dotyk" - najcenniejsze historycznie "jądro" miasta; nie tylko Wilhelmstadt - założone przez Prusaków w 1884 roku jako "trzecie miasto" obok dwóch miast średniowiecznych; nie tylko Bydgoskie Przedmieście - rozplanowane w 1889 roku, pełne zabytków architektury i zieleni. To nie tylko Chełmińskie Przedmieście - zmieniające się z racji rozbudowy sieci drogowej i likwidacji domów z pruskiego muru; nie tylko Jakubskie, gdzie nowoczesność wkroczyła z rozmachem; nie tylko Mokre, wieś samodzielna do 1906 roku, o miejsko odmienionym obliczu. Toruński SPACEr, aby poznać cały ten miejski kosmos / SPACE, winien objąć wszystkie historyczne przedmieścia. I osobne niegdyś miasto Podgórz. Duch Podgórza - coś w tym jest...

To właśnie dla Lewobrzeża powstała pierwsza w Toruniu aplikacja służąca poznawaniu miasta (Podgórz Widmo, 2015).

Muzeum Toruńskiego Piernika, oddział Muzeum Okręgowego w Toruniu, zaprasza serdecznie na niezwykłe wydarzenie pod nazwą „Boże Narodzenie Piernikiem Pachnące”, które odbywać się będzie w dniach 6–22 grudnia 2023 r.

Jak co roku, w okresie Świąt Bożego Narodzenia, Muzeum Okręgowe w Toruniu przygotowuje wyjątkową ofertę. "Boże Narodzenie Piernikiem Pachnące" to propozycja nie tylko dla miłośników piernikowych specjałów, lecz również dla tych, którzy poszukują niecodziennych atrakcji w „kulturalnym klimacie”. To doskonała okazja dla wszystkich pragnących poczuć atmosferę przedświątecznych przygotowań, a jednocześnie spędzić czas w interesujący i inspirujący sposób.

Zachęcamy do udziału w szeregu atrakcji, których głównym motywem przewodnim jest piernik – nieodłączny element Świąt Bożego Narodzenia. Planowane są spotkania i warsztaty z ekspertami, takimi jak: Grażyna Szelągowska z Muzeum Etnograficznego im. Marii Znamierowskiej-Prϋfferowej w Toruniu, Teresa Chołubek-Spyt (Muzeum Regionalne w Jaworze), dr Stanisław Kośmiński (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Marcin Goetz, Barbara Milewska ze Słodkiej Chatki, czy Beata Pranke-Zdziebło (twórczyni form do pierników, przewodniczka po Toruniu).

Zapraszamy do Muzeum Toruńskiego Piernika w ten wyjątkowy czas piernikiem pachnący, który z pewnością umili okres przygotowań do Świąt Bożego Narodzenia.

___________________

PROGRAM

6 grudnia 2023 (środa)

11.00 – Piernik – niematerialne dziedzictwo Torunia – prelekcja (I piętro, klubokawiarnia)

Prowadzenie: Grażyna Szelągowska (Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prϋfferowej w Toruniu).

Udział bezpłatny

7 grudnia 2023 (czwartek)

11.00 – Ginące rzemiosło – snycerstwo – warsztaty tworzenia form do pierników (II piętro, Piernikowe Laboratorium)

Prowadzenie: dr Stanisław Kośmiński (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)

Udział bezpłatny

11 grudnia 2023 (poniedziałek)

11.00 – Ginące rzemiosło – snycerstwo – warsztaty tworzenia form do pierników (II piętro, Piernikowe Laboratorium)

Prowadzenie: dr Stanisław Kośmiński (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)

Udział bezpłatny

16.00 – Ikonografia form do pierników – prelekcja (parter, sala warsztatowa)

Prowadzenie: Teresa Chołubek-Spyt (Muzeum Regionalne w Jaworze)

Udział bezpłatny

17.00 – Słodka Chatka – warsztaty tworzenia piernikowych domków (parter, sala warsztatowa)

Prowadzenie: Marcin Goetz, Barbara Milewska

Koszt: 100 zł

12 grudnia 2023 (wtorek)

11.00 – Jak zrobić formę do pierników? – warsztaty snycerskie (II piętro, Piernikowe Laboratorium)

Prowadzenie: Beata Pranke-Zdziebło (twórczyni form do pierników, przewodniczka po Toruniu)

Udział bezpłatny

13 grudnia 2023 (środa)

11.00 – Kolorowy pierniczek – warsztaty lukrowania pierników (II piętro, Piernikowe Laboratorium)

Prowadzenie: Beata Pranke-Zdziebło (twórczyni form do pierników, przewodniczka po Toruniu)

Udział bezpłatny

Ponadto:

• Kiermasz wydawnictw muzealnych

• 6–22 grudnia, godz. 12.00 – Piernikowe cuda i cudeńka – warsztaty tworzenia piernikowych dekoracji na choinkę (parter, sala warsztatowa)

Koszt: zgodnie z cennikiem Muzeum Okręgowego w Toruniu dostępnym na stronie muzeum.torun.pl

W sobotę 9 grudnia 2023 r. gramy w gry planszowe, karciane i fabularne. Starczy ich dla każdego - w wypożyczalni przy ul. Słowackiego 8 jest ponad 900! Wśród nich nowości i bestsellery oraz tytuły, których próżno szukać w sklepach. 

W Książnicy Kopernikańskiej zagracie w gry rodzinne, kooperacyjne, strategiczne, ekonomiczne, przygodowe, imprezowe, dwu- i wieloosobowe. Poszukującym i niezdecydowanym doradzimy, po jaki tytuł sięgnąć. Pomożemy w rozgrywce - jeśli będzie trzeba, wytłumaczymy zasady gry. U nas wypróbujecie planszówki, które zamierzacie kupić na prezent. Będą też turnieje z nagrodami.

Mikograjki 2023 zaczną się o godz. 17.00 i potrwają do 22.00. Udział w imprezie jest bezpłatny.

W sobotę 2 grudnia 2023 r. zapraszamy na prelekcję, podczas której dr Mariusz Balcerek z Książnicy Kopernikańskiej zdradzi tajniki nowożytnego uzbrojenia i armii oraz obali krążące stereotypy dotyczące np. skuteczności broni palnej. Początek o godz. 11. Wstęp jest bezpłatny.

Wykład odbędzie się w ramach zadania "Literackie przygody młodych - gry bitewne w służbie książce".

Zadanie "Literackie przygody młodych – gry bitewne w służbie książce" zostało dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz z budżetu Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Na zdjęciu: Ucieczka z Czortowego Jaru, ryc. Juliusza Kossaka.
Źródło: Wikipedia.

W środę, 6 grudnia 2023 r. gościem Książnicy Kopernikańskiej będzie Radek Rak, autor m.in. uhonorowanej w 2020 r. Nagrodą Nike "Baśni o wężowym sercu...". W Książnicy zaprezentuje powieść "Agla. Aurora". To historia "o tym jak dobrzy ludzie przez przypadek budują totalitaryzm. I o tym, że odpowiedzi na nasze pytania brzmią często inaczej, niż sobie życzymy. Radek Rak przygodową opowieścią zajmująco, dowcipnie i pięknie mówi o tym, że nie trzeba być uwięzionym, by żyć w zniewoleniu".

Spotkanie rozpocznie się o godz. 18.00. Wstęp jest bezpłatny.

Radek Rak, laureat Nagrody Literackiej Nike 2020, Nagrody im. Jerzego Żuławskiego i Nagrody "Nowej Fantastyki" za powieść "Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli". Tytuł ten był też nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia i Nagrody Fandomu Polskiego im. Janusza Zajdla oraz Śląkfy za rok 2019. Lekarz weterynarii, mieszka w Krakowie. Zadebiutował powieścią "Kocham cię, Lilith" (2014). Znany jest z projektu "Legendy polskie. Allegro" realizowanego przez Powergraph i Allegro. Za drugą powieść, "Puste niebo" (2016), otrzymał Złote Wyróżnienie Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego oraz nominację do Nagrody im. Janusza A. Zajdla. Afirmuje życie, ukochaną żonę, dobrą herbatę i góry.

Dofinansowano ze środków Instytutu Książki pochodzących z dotacji celowej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Dofinansowano z budżetu Województwa Kujawsko-Pomorskiego.