Spotkanie | www.torun.pl

W tym roku minęła setna rocznica urodzin znakomitej sportsmenki Melanii Sinorackiej, pierwszej podgórskiej olimpijki. 30 listopada 2023 r. Książnica Kopernikańska poświęci Jej Wieczór Toruński. O dokonaniach tej nietuzinkowej lekkoatletki opowie dr Katarzyna Tomkowiak z Książnicy Kopernikańskiej.

Melania Sinoracka specjalizowała się w rzucie oszczepem, ale z równym powodzeniem pchała kulą, rzucała dyskiem, znakomicie grała w siatkówkę i koszykówkę (a zaczynała od piłki ręcznej). Reprezentowała Pomorzanina Toruń (niegdyś KS "Pomorzanin"). Niemal do końca życia trenowała w sali gimnastycznej przy ul. Sienkiewicza na Bydgoskim Przedmieściu.

14 czerwca tego roku Książnica Kopernikańska wspólnie z Kamienicą Inicjatyw zorganizowały spacer historyczny; była możliwość obejrzenia domu rodzinnego Melanii Sinorackiej - kamienicy pod jeleniem przy ul. Poznańskiej ob. 125. Przypomniano jej sylwetkę - silnej dziewczyny z Podgórza, która była szybsza i silniejsza od miejscowych chłopaków. Na jej grobie (zmarła 28 lutego 1975 r. w Toruniu) złożono kwiaty i zapalono znicze. Towarzystwo Miłośników Torunia przygotowało tabliczkę pamiątkową, którą umieszczono na Jej nagrobku.

Dr Katarzyna Tomkowiak: Ta znakomita lekkoatletka, m. in. mistrzyni Polski, zdecydowanie zasługuje na pamięć, dlatego 30 listopada opowiemy o niej, ale także o początkach sportu w Podgórzu (w ramach Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół"), pierwszych oszczepniczkach i o olimpiadzie w Londynie w 1948 r. W czasach Meli sportowcy pracowali zawodowo! Mela była zatrudniona m.in. w Toruńskiej Dyrekcji Kolei Państwowych, w Toruńskiej Fabryce Wodomierzy (później "Metron") oraz Toruńskich Zakładach Przemysłu Odzieżowego (później "Torpo"). To z pracownicami z "Torpo" zżyła się najbardziej. Najpiękniej wspominała ją Hanna Brzuszkiewicz - dla niej "koleżanka z siatkówki".

Wieczór Toruński odbędzie się w Książnicy Kopernikańskiej. Początek o godz. 18.00. Wstęp jest bezpłatny.

Organizatorzy Wieczoru: Książnica Kopernikańska w Toruniu, Towarzystwo Miłośników Torunia.
Cykl Wieczory Toruńskie Towarzystwa Miłośników Torunia i Książnicy Kopernikańskiej jest realizowany dzięki wsparciu Gminy Miasta Toruń.

Muzeum Podróżników im. Tony’ego Halika, oddział Muzeum Okręgowego w Toruniu, zaprasza na spotkanie ze Sławomirem Rybickim, które odbędzie się 24 listopada 2023 r. o godz. 17.00.

Meksyk jest krajem, który przyciąga turystów z całego świata swoją fascynującą historią i kulturą, ciekawą kuchnią i różnorodną przyrodą. 24 listopada wrażeniami z podróży po Meksyku podzieli się Sławomir Rybicki. Do Meksyku wiodła go nie tylko chęć poznania tego niezwykłego kraju i jego mieszkańców, ale również obowiązki zawodowe. Od lat bowiem jest profesorem i nauczycielem akademickim, pracującym na Wydziale Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Kieruje Katedrą Równań Różniczkowych, a w latach 2012–2020 był dziekanem tego wydziału. Dlaczego Meksyk? Otóż od blisko ćwierć wieku profesor Rybicki współpracuje z matematykami meksykańskimi, zajmującymi się mechaniką nieba. W tym czasie 11-krotnie odwiedzał Meksyk, przebywając na tamtejszych uniwersytetach (UNAM, UAM oraz ITAM) jako visiting professor, gdzie prowadził badania naukowe i wykłady dla studentów. Brał również udział w wielu konferencjach i szkołach naukowych organizowanych przez meksykańskie środowisko matematyczne.

Podczas spotkania w Muzeum Podróżników im. Tony’ego Halika Sławomir Rybicki podzieli się swoimi wrażeniami z pobytu w Meksyku, poruszy historię tego kraju, zwróci uwagę na kulturę i jego zwyczaje. Między innymi spróbuje odpowiedzieć na pytania:

• dlaczego 500-osobowej ekspedycji Ferdynanda Korteza udało się pokonać 3-milionowe państwo Azteków, w którym było 150 tys. wojowników?
• jaki wpływ miał Meksyk na rozwój Kuby?
• czy wierzenia azteckie przetrwały do czasów dzisiejszych?
• jak kształtowały się przez wieki relacje pomiędzy USA i Meksykiem?
• czy Meksyk jest państwem niebezpiecznym?

Serdecznie zapraszamy! Wstęp wolny.

_____

Wydarzenie: Meksyk oczyma matematyka – spotkanie ze Sławomirem Rybickim

Gdzie: Muzeum Podróżników im. Tony’ego Halika, ul. Franciszkańska 9/11

Termin: 24 listopada br., godz. 17.00

21 listopada 2023 r. bohaterem wieczoru w Książnicy Kopernikańskiej będzie Marcin Jurzysta, poeta i krytyk literacki, członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
 
Zaraz po spotkaniu dołączy do niego Piotr Komosiński, basista i kompozytor (Potty Umbrela, Hotel Kosmos, POLA). Razem zagrają koncert jako duet Komosiński / Jurzysta.
 
Marcin Jurzysta debiutował w 2011 r. tomem "ciuciubabka". Publikował m.in. w "Studium", "Czasie Kultury", "Lampie", "Odrze", "Kresach", "Przekroju", "Dwutygodniku". Był wielokrotnie nagradzany i wyróżniany w ogólnopolskich konkursach poetyckich, m.in.: Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim im. K. K. Baczyńskiego w Łodzi, Ogólnopolskim Konkursie im. H. Poświatowskiej w Częstochowie, Ogólnopolskim Konkursie im. Rafała Wojaczka w Mikołowie, Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim "O liść konwalii" im. Zbigniewa Herberta w Toruniu.
 
Początek wieczoru o godz. 17.00. Wstęp jest bezpłatny.
 
Partnerem Wydarzenia jest Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

W czwartek 23 listopada 2023 r. o godz. 18:30 w Sali Malinowej Dworu Artusa w ramach cyklu Czwartki z filozofią odbędzie się spotkanie z dr Moniką Kwiecińską-Zdrenka oraz dr hab. Marcinem T. Zdrenka.

Pochlebstwo, sykofancja, płaszczenie się – wiele nazw, ale wszystkie można spiąć dobrze znanym i swojskim słowem: „lizusostwo”. Któż z nas nie spotkał kiedyś lizusa – szkolnego pupilka nauczycieli, korporacyjnego pochlebcy sprawnie wspinającego się po szczeblach awansu, czy polityka gładko wpełzającego w łaski wyborców czy przywódcy politycznej partii?

Choć pochlebstwo jest dobrze znane już od starożytności – pisali o nim Ezop, Plutarch, Teofrast, a potem Szekspir czy Dickens – doczekało się bardziej systematycznego opracowania dopiero niedawno. Odważył się na to jednak nie filozof, lecz socjolog – Alphons Silbermann i przedstawił opowieść, w której płaszczenie się jest jedną z wielu współczesnych strategii zachowań.

Poważne ujęcie zagadnienia sztuki płaszczenia się wymaga zatem spojrzenia z dwóch stron: filozoficznej i socjologicznej. Dlatego w tym razem dwoje Prelegentów – w dwugłosie – spróbuje odpowiedzieć razem z publicznością na ważne i aktualne pytanie: czy nasze współczesne formy życia pozwalają staremu wynalazkowi lizusostwa jedynie trwać, czy może raczej – imponująco rozkwitać?

Dr Monika Kwiecińska-Zdrenka – socjolog, badacz młodzieży i sfery obywatelskiej, adiunkt w Instytucie Socjologii UMK, autorka prac poświęconych postawom życiowym i zachowaniom politycznym młodego pokolenia.

Dr hab. Marcin T. Zdrenka – filozof i etyk z Instytutu Filozofii UMK, badacz etyki cnót, genealogii moralności i jej języka, autor prac o lenistwie i innych przywarach.

Wydarzenie współorganizowane z Instytutem Filozofii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Wszystko o toruńskim Dworze Artusa (a właściwie Dworach): 14 grudnia 2023 r. o godz. 18.00 w Książnicy Kopernikańskiej. Wstęp jest bezpłatny.

Dwór Artusa to trzeci gmach o tej funkcji w tym miejscu, o ciekawej, nie do końca poznanej historii. Jej opracowanie przyniosło nowe ustalenia dotyczące wystroju wnętrz, użytkowników oraz jego roli kulturowej i społecznej. Ze względu na fakt, iż dzieje średniowiecznego, pierwszego Dworu Artusa zostały opracowane (Elżbieta Pilecka), Katarzyna Kluczwajd, autorka prelekcji, skupi się na badaniach gmachów drugiego (1802-1889) i trzeciego (1891).

Katarzyna Kluczwajd: Pierwszy Dwór Artusa (1311) był elitarnym "pałacem" gildii kupieckiej i bractwa św. Jerzego; drugi – teatrem miejskim, Dworem Artusa tylko do 1842 roku, tj. do czasu rozwiązania Bractwa Arturiańskiego. Trzeci budynek powstał jako reprezentacja potęgi miasta, nawiązując do tradycji arturiańskiej i publicznego miejsca spotkań towarzyskich (stał się centrum muzyki). Inwestycja była tak kosztowna, że zabrakło pieniędzy na budynek dla teatru. Zanim powstał, zamierzano przebudować będący w złym stanie drugi Dwór Artusa (1887), a wkrótce rozpisano konkursu na nowy gmach (1888). To ciekawe historie, także w kontekście kilkunastoletniej dyskusji: teatr z Dworem Artusa czy osobno?

Dzieje kolejnych Dworów Artusa to historia form artystycznych – od gotyku i renesansu, przez klasycyzm, po neorenesans i inne style historyzujące; to historia kultury, łącznie z popularną, bywa, że z ideologią w tle.

W ciągu kilku epok trzeci Dwór Artusa zmieniał oblicza – z pruskiego "pałacu" kultury stał się reprezentacyjnym gmachem miejskim, zarówno dla Polaków w okresie II RP, jak i dla nazistów w czasie II wojny światowej. Każdy z użytkowników wprowadzał zmiany. Władze socjalistyczne to elitarne miejsce przekształciły w ludowy dom kultury, później pracował tu Wydział Sztuk Pięknych UMK.

Odrestaurowane wnętrza zachwycają bogactwem ornamentyki, barw i złoceń, witraży, posadzek, żyrandoli i luster, jednak nie wszystkie pochodzą z okresu budowy i czasów pruskich. Istotny trwały ślad w wystroju wnętrz pozostawili naziści. Prezentacja pozwoli dostrzec więcej i zobaczyć Dwór Artusa w całej złożoności jego przeszłości.
---
Książka "Toruńskie Dwory Artusa: architektura, kultura ludzie" ma być wydana w 2024 r. Projekt tej monografii otrzymał stypendium marszałka woj. kujawsko-pomorskiego.

Fot. Katarzyna Rubiszewska

Mediateka w Młynach (ul. Kościuszki 77) zaprasza na spotkanie promujące najnowszy tomik poezji Agnieszki Jabłońskiej. 17 listopada 2023 r. poetka zaprezentuje wiersze ze zbioru "Pod korą milczenia".

Agnieszka Jabłońska debiutowała w 2019 r. tomikiem wierszy "Na skrzydłach bezczasu". Jej poezje i utwory prozatorskie pojawiły się w antologiach i almanachach: "Głosy z obrowskiej ziemi" (2019), "Nie wszystek umrę" (2019), "Poczta głosowa sumienia" (2019), "Nasz patron" (2020), "Rewerans Dobrej Ziemi" (2021), "Rzeczy niepokój" (2021), "Rocznik Dobrzyński" tom XIV (2021), "O koronawirusie na poważnie i na wesoło" (2021), "Między edukacją a nauką" (2021), "Rzeczy niepokój III" (2022), "W krysztale czasu" (2022). Laureatka konkursów gminnych i ogólnopolskich: Rewerans Dobrej Ziemi i Rynna Poetycka. Członkini Lipnowskiej Grupy Literackiej, Dobrzyńskiego Towarzystwa Naukowego oraz Stowarzyszenia Tilia.

Prezentacja najnowszego tomiku poezji Agnieszki Jabłońskiej będzie ostatnim z trzech spotkań autorskich w ramach projektu "Pod korą milczenia - jesienne wieczorki literackie" współfinansowanego ze środków Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Dotację na jego realizację otrzymała Fundacja YAK z siedzibą we Włocławku. Spotkanie w Mediatece rozpocznie się o godz. 17.00. Wstęp jest bezpłatny.

W sobotę, 18 listopada 2023 r. zapraszamy na kolejną konferencję z cyklu Toruńskie zabytki młodszego pokolenia. W trakcie sympozjum Toruński świat książki: Miejsca i ludzie, pomniki i dzieła autorzy referatów poruszą kwestie dotyczące książko-kontaktów - tj. bibliotek, księgarni, antykwariatów; litero-twórców - wydawców, drukarzy, literatów, badaczy; i książkofilów - czytelników, zbieraczy, badaczy. Będzie mowa o miejscach w różny sposób związanych z książką: jej produkcją, sprzedażą, udostępnianiem, kolekcjonowaniem, upowszechnianiem, a także o pomnikach.

Konferencja odbędzie się w siedzibie Książnicy Kopernikańskiej przy ul. Słowackiego 8. Początek o godz. 10.00. Wstęp jest bezpłatny.

O wyborze tematu 17. konferencji zadecydował jubileusz 100-lecia Książnicy Kopernikańskiej (1923-2023), który zainspirował do zgłębiania zagadnień związanych z szeroko rozumianym toruńskim światem książki. Książkowo-księgarsko-bibliotekowe historie można napotkać w wielu miejscach. Ich dostrzeganie sprawia, że MIASTO, które stanowi jedność złożoną z wielości, można postrzegać jak KSIĘGĘ - zamiast kart, stron, zdań, słów i liter są ulice i place, domy i podwórka, pomniki i ozdobniki, wspomnienia i genius locis (łac. duchy miejsc). W tym te związane z książkami.

W okresie pruskim, także w latach II RP księgarnie i wydawnictwa często miały ofertę dodatkową, jak wystawy prac malarskich i fotograficznych, a nawet cykle koncertów muzyki poważnej  i operowej, które organizowali wydawca Walter Lambeck i księgarz Ernst Ferdinand Schwartz w 4. ćwierci XIX w. i na początku XX stulecia.

Księgarnie, podobnie jak trafiki, prowadziły przedsprzedaż biletów na imprezy kulturalne i sportowe, odczyty i wykłady, bale, spektakle, przyjmowały zapisy do szkoły tańców. Często oferowały artykuły papiernicze i artystyczne, w tym popiersia znanych person, reprodukcje dzieł malarskich, święte obrazy, dewocjonalia, formularze itp.

W okresie II RP Toruń należał do najsilniejszych w Polsce ośrodków drukarstwa, przemysł tej branży był na trzecim miejscu w kwestii znaczenia dla miasta. Co do bibliotek podawane są różne dane w zależności od metody ich liczenia (placówek macierzystych oraz filii, kół itp.). Katarzyna Tomkowiak ustaliła, iż w 1939 roku w mieście działało ponad 160 placówek.

Organizatorzy konferencji:

•     Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki
•     Książnica Kopernikańska w Toruniu

PROGRAM KONFERENCJI

Godz. 10.00

•     Katarzyna Kluczwajd, Książnica Kopernikańska, wprowadzenie
•     Katarzyna Kluczwajd, Toruńskie miejsca i pomniki związane z książkami
•     Michał Pszczółkowski, ASP w Gdańsku, Biblioteka Główna UMK: historia i architektura
•     Dyskusja

Przerwa kawowa

Godz. 12.00

•     Katarzyna Tomkowiak, Książnica Kopernikańska, Historia dwóch Sylwestrów: z działalności trzech pokoleń toruńskiej rodziny Buszczyńskich w służbie polskiego drukarstwa
•     Alicja Saar-Kozłowska, UMK, Fotografie dawnego Torunia z Tek Körnera w zbiorach Książnicy Kopernikańskiej
•     Katarzyna Kluczwajd, Druki młodszego pokolenia w Książnicy Kopernikańskiej: z dziejów Torunia i torunian
•     Dyskusja

Godz. 14.00

•     Karina Bonowicz, Co ma piernik do Torunia, czyli Toruń jako tworzywo literackie
•     Anna Tatarzycka-Ślęk, Książnica Kopernikańska, W szesnaście konferencji dookoła Torunia, czyli o fenomenie "Zabytków toruńskich młodszego pokolenia"
•     Stowarzyszenie Toruńskie Spacery Fotograficzne, Machina druku: jak materializuje się książka, impresje ze 162. spaceru TSF
•     Dyskusja

Spotkanie z Ryszardem Ćwirlejem, na które zapraszamy 16 listopada 2023 r., zwieńczy tegoroczną edycję festiwalu literackiego Gwiazdozbiór Kryminalny Kujawy i Pomorze. Pisarz przywiezie do Torunia "Ostatnią drogę". To jego najnowsza (piąta) powieść opowiadająca o "przygodach" komisarz Anety Nowak.

Spotkanie odbędzie się w Książnicy Kopernikańskiej (Słowackiego 8) o godz. 18.00. Wstęp jest bezpłatny.

Ryszard Ćwirlej - dziennikarz, pisarz i wykładowca akademicki. Ukończył socjologię na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. W latach 1996-1997 pracował w TVP Katowice, a od 1997 do 2010 r. w poznańskim oddziale TVP, gdzie m.in. był szefem redakcji "Teleskopu" i wydawcą ogólnopolskiego programu reporterskiego "Telekurier". W roku 2010 został członkiem zarządu do spraw programowych poznańskiego Radia Merkury. Odszedł z rozgłośni w 2015 roku. Wykłada na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Przede wszystkim jednak jest znany jako pisarz - autor powieści kryminalnych, twórca nowego gatunku literackiego – powieści neomilicyjnej. Ma na koncie trzy serie kryminalne: cykl PRL-owski "milicyjny", przedwojenny "policyjny" i współczesny. Dwukrotnie otrzymał Nagrodę Wielkiego Kalibru (laur przyznany przez czytelników), jest też laureatem Nagrody Wielkiego Kalibru oraz Kryminalnej Piły i Złotego Pocisku. W 2022 i 2023 przewodniczył jury w ogólnopolskim konkursie literackim na Kryminalny Debiut Roku

23 listopada 2023 r. zapraszamy na kolejny wykład przygotowany przez Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii Oddział w Toruniu. Prof. Maciej Mikołajewski opowie o związkach astronomii z... muzyką. Wykład rozpocznie się o godz. 18.00. Wstęp jest bezpłatny.

Prof. Mikołajewski: "Kosmogonia" to astronomicznie najgenialniejszy utwór Krzysztofa Pendereckiego wywołujący apokaliptyczne wręcz dreszcze u wykonawców i słuchaczy tej muzyki. Związki pomiędzy Polyhymnią i Uranią, boginkami muzyki i astronomii, są aktualne do dzisiaj. Tak w świecie dźwięku jak i planet pozasłonecznych, galaktyk, czarnych dziur i mikrofal z samego początku Wszechświata. A może to tylko żart?

Uwaga! Wykład będzie rejestrowany i dostępny na stronie toruńskiego PTMA, podobnie jak i wcześniejsze astro wykłady wygłoszone w Książnicy Kopernikańskiej.

Maciej Mikołajewski, astronom, naukowiec, wykładowca, emerytowany profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Redaktor naczelny dwumiesięcznika "Urania - Postępy Astronomii", scenarzysta seriali naukowych "Astronarium", "Astronomia niepodległa" i "Mała Urania", pomysłodawca i współautor przeniesienia ostatniego z tych programów na deski sceniczne teatru Baj Pomorski w Toruniu.

Link do wydarzenia na Facebooku: https://www.facebook.com/events/282437767497724

9 listopada 2023 r. zapraszamy na spotkanie promujące najnowszą książkę Roberta Małeckiego. Jest nią powieść "Zrost". Autor zaprezentuje ją osobiście w Mediatece w Młynach (Kościuszki 77). Spotkanie odbędzie się w ramach festiwalu literackiego Gwiazdozbiór Kryminalny Kujawy i Pomorze. Początek o godz. 18.00. Wstęp jest bezpłatny.

Opis wydawcy: W jeziorze niedaleko Chełmży komisarz Gross znajduje ciało starszego człowieka. Nieszczęśliwy wypadek, samobójstwo, a może morderstwo? By wyjaśnić sprawę, policjant zagłębia się w przeszłość ofiary. Szybko przekonuje się, że historia zmarłego mężczyzny skrywa w sobie mrok. Granice człowieczeństwa przesuwają się, gdy na szali trzeba położyć życie najbliższych. Czy ten, kto ignoruje krzywdę ofiar, by zapewnić bezpieczeństwo rodzinie, staje po stronie katów? Niezabliźnione rany z odległej przeszłości jątrzą się, a pakt milczenia utrudnia rozwikłanie tajemnicy. Bernard Gross staje przed jednym z największych wyzwań w swojej policyjnej karierze, jednocześnie zmagając się z poszukiwaniem odpowiedzi, kto stoi za krzywdą jego własnej rodziny.