Spotkanie | www.torun.pl

Rozmowa z prof. Martą Smolińską wokół książki „Haptyczność poszerzona. Zmysł dotyku w sztuce polskiej drugiej połowy XX i początku XXI wieku”

O książce – z recenzji dr hab. Agnieszki Rejniak-Majewskiej:

Książka Marty Smolińskiej „Haptyczność poszerzona…” należy do rzadkiego gatunku prac, w których wysoka świadomość metodologiczna i oryginalność koncepcji idzie w parze ze świetnym rozeznaniem w obszarze nowoczesnej i współczesnej sztuki. Tytułowa „haptyczność poszerzona” określać ma zdolność postrzegania i przeżywania przynależną czującej i myślącej podmiotowości, angażującą tyleż zmysły, co emocje i umysł. Pisząc o realizacjach angażujących i tematyzujących różne wymiary zmysłowości i empatycznego odczuwania, autorka interpretuje je od strony antropologiczno-filozoficznej, łącząc badania nad sztuką z kulturową historią zmysłów. Działania artystów młodszego pokolenia ukazane są w kontekście i na tle prac klasyków polskiej sztuki powojennej, takich jak Kantor, Maziarska i Szapocznikow, czy nestorów awangardy, jak Robakowski czy Natalia LL. W tych niezwykle „gęstych”, wieloaspektowych interpretacjach, Smolińska zachowuje zarazem lekkość, dystans i humor, dając czytelnikowi znać, że przez ową splątaną sieć tematów, faktów artystycznych i teorii prowadzi nas ktoś, kto czerpie z własnego, przemyślanego doświadczenia. „Haptyczność poszerzona…” to ważna książka w badaniach nad współczesną sztuką polską. Jej narracja nie trzyma się chronologicznych, historycznych podziałów, ale to odejście od wielkiej historii i polityczno-społecznych ram ma w sobie rys emancypacyjny.

Marta Smolińska – historyczka i krytyczka sztuki oraz kuratorka, zafascynowana sztuką współczesną i jej relacjami z tradycją artystyczną. Obecnie profesorka Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Nomadka i wielbicielka niekonsekwencji , nieustannie poszukująca nowych tematów badawczych. Autorka książek: „Młody Mehoffer” (Kraków 2004), „Puls sztuki. OKOło wybranych zagadnień sztuki współczesnej” (Poznań 2010), „Otwieranie obrazu. De(kon)strukcja uniwersalnych mechanizmów widzenia w nieprzedstawiającym malarstwie sztalugowym II połowy XX wieku” (Toruń 2012) oraz „Julian Stańczak. Op art i dynamika percepcji” (Warszawa 2014); „Re-Orientierung. Kontexte der Gegenwartskunst in der Türkei und unterwegs” (red. z B. Dogramaci Berlin 2017). Gdy nikt nie widzi, jednym dotykiem zamienia w muzeach i galeriach dzieła haptyczne w taktylne.

prowadzenie: Natalia Cieślak

Wykład online do obejrzenia na facebookowym fanpage i kanale YouTube Galerii Sztuki Wozownia

Świąteczne spotkanie z poezją Agnieszki Jabłońskiej i Agnieszki Wilczak. Obie poetki przedstawią wiersze wybrane na Dzień Kobiet. To będzie spotkanie z dwiema pisarkami, które łączy - jak same przyznają - "chęć odczuwania piękna i miłości".

Spotkanie będzie transmitowane na facebookowym profilu Książnicy Kopernikańskiej - kliknij, aby przejść na profil

"Zabytki młodszego pokolenia - Retro" to nowy cykl spotkań poświęconych sztuce i kulturze dawnego Torunia nawiązujący do konferencji "Zabytki toruńskie młodszego pokolenia" (stąd w tytule: retro), przygotowywanych od 2015 r. przez Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki i Książnicę Kopernikańską.

Katarzyna Kluczwajd przedstawi tematy, którym poświęciła uwagę podczas tychże konferencji – w nowej wersji: uzupełnione o najnowsze ustalenia, poszerzone o inne wątki i większą liczbę ilustracji, opatrzone autorskim komentarzem.

Terminy kolejnych spotkań: 12 kwietnia, 10 maja, 14 czerwca 2021 r. Zawsze o godz. 18.00. Online na @Książnica Kopernikańska w Toruniu.
W trakcie pierwszego spotkania (8 marca) Katarzyna Kluczwajd opowie o domu przy ul. Stromej 5, znanym z bezprecedensowego w Toruniu wzorowego odnowienia i konserwacji. Przedstawi nowe fakty na temat jego prahistorii i podzieli się osobistymi refleksjami na temat zabytków "prusko-murowych" w mieście.

Spotkanie będzie transmitowane na facebookowym profilu Książnicy Kopernikańskiej - kliknij, aby przejść na profil

Spacer ponad dziesięcioletni… Urodziny Toruńskich Spacerów Fotograficznych (2010-2020)

W maju 2020 roku Stowarzyszenie Toruńskie Spacery Fotograficzne obchodziło 10. rocznicę powstania – spotkanie z tej okazji oraz wydanie książki, albumu jubileuszowego, z powodu pandemii musiały zostać odroczone. Teraz zapraszamy – nareszcie – na rozmowę o fotografii, Toruniu i regionie, o pasji i ludziach ciekawych świata, o inspiracjach i dokonaniach, o społecznym fenomenie, którym są Toruńskie Spacery Fotograficzne. Rozmowę zilustrujemy fotografiami – pokażemy liczne prace spacerowiczów: impresyjne i dokumentacyjne, dynamiczne i nostalgiczne, zawsze inspirujące. Wystąpią redaktorzy jubileuszowego albumu "Toruńskie Spacery Fotograficzne 2010-2020": Zbyszek Filipiak – twórca idei TSF i prezes Stowarzyszenia, zawodowo wykładowca UMK; Paulina Komorowska – jeden z duchów sprawczych TSF, sekretarz Stowarzyszenia, zawodowo prawniczka; Daria Troczyńska – wiceprezes Stowarzyszenia, aktywna spacerowiczka, zawodowo prawniczka. Spotkanie poprowadzi Katarzyna Kluczwajd – historyczka sztuki, współpracująca z TSF.

Spotkanie będzie transmitowane na facebookowym profilu Książnicy Kopernikańskiej - kliknij, aby przejść na profil

WYDARZENIE ODWOŁANE!

Na kolejnym spotkaniu w ramach Czwartku z filozofią zajmiemy się tematem egoizmu. Wśród filozofów znajdą się tacy, który będą go wartościować pozytywnie. Amerykańska myślicielka Ayn Rand przekonywała, że egoizm powinno się postrzegać jako cnotę, nie jako wadę czy przywarę. Stworzona przez nią koncepcja stała się niezwykle popularna wśród Amerykanów, którzy do dziś chętnie sięgają po powieści i eseje jej autorstwa. Jej przetłumaczone na kilkadziesiąt języków książki, pobudzają do debat i dyskusji. Rand była aktywną uczestniczką debaty publicznej, promowała idee wolnego rynku, przedsiębiorczości i indywidualizm jeszcze przed światowym triumfem reaganomiki i thatcheryzmu. Egoizm stanowił istotny element jej rozważań.

Czy jej koncepcje mają szansę, by obronić się w drugiej dekadzie XXI wieku? Czy w ogóle kiedykolwiek się broniły? Czy uznawanie egoizmu za cnotę nie jest zabiegiem nazbyt ryzykownym? Odpowiedzi na te pytania otrzymamy już 25 marca w Dworze Artusa oraz na artusowym Facebooku i YouTubie.

Sławomir Drelich – politolog i etyk. Adiunkt w Katedrze Myśli Politycznej na Wydziale Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie UMK, a także wicedyrektor I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Kasprowicza z Oddziałami Dwujęzycznymi w Inowrocławiu. Zajmuje się myślą polityczną (populizm, liberalizm, libertarianizm), dyskursem publicznym i etyką życia publicznego. Autor książek: Populistów ethos zbuntowany (Toruń 2010), Wojny trybuna ludowego. Przypadek Andrzeja Leppera (Toruń 2013) i Moralność kanibali. Ayn Rand wobec lewicowej wizji społeczeństwa (Toruń 2020).

Wykładu można posłuchać online na profilu facebookowym Dworu Artusa - przejdź na profil oraz na kanale You Tube placówki - przejdź na stronę.

Kolejny wykład, w ramach cieszącego się niesłabnącym zainteresowaniem cyklu Sztuka w Artusie, poświęcony będzie Sądowi Ostatecznemu Hansa Memlinga. Ten monumentalny tryptyk to jeden z najcenniejszych obrazów znajdujących się w polskich zbiorach.

Malowidło obecnie jest ozdobą Muzeum Narodowego w Gdańsku, ale mało kto wie, że do Polski dotarł, jako łup gdańskich kaprów. Obraz wykonano na zamówienie włoskiego bankiera Angola di Jacopo Taniego z brugijskiej filii banku Medyceuszy – fundator wraz z żoną jest uwieczniony na skrzydłach ołtarza. Pierwotnie miał zawisnąć w rodowej kaplicy San Michele w kościele San Bartolomeo w Badia Fiesolana pod Florencją. Jednak podczas transportu do Italii został zrabowany przez gdańskiego kapra Pawła Beneke. Gdańscy właściciele statku kaperskiego – podczas podziału łupów – ofiarowali ołtarz Memlinga gdańskiemu Kościołowi Mariackiemu, a dziś ze względu na swoją wartość jest przechowywany w Muzeum Narodowym.

Malowidło zachwyca szczegółami i niezwykłymi detalami. Wciąż też wywołuje wrażenie swoją wizją Sądu Ostatecznego, w którym Chrystus i Archanioł Michał decydują o losie dusz. Obraz skrywa wiele tajemnic i ukrytych detali, które poznamy w trakcie wykładu. Będziemy też mogli zobaczyć szereg zbliżeń i szczegółów. Poznamy ciekawostki, ale także spróbujemy zrozumieć dzieło Hansa Memlinga. Podejmiemy również próbę ustosunkowania się do nowych rewelacji związanych z autorstwem gdańskiego dzieła.

Czy nam się uda? Przekonacie się już 24 marca na artusowym Facebooku i YouTubie. W trakcie spotkania będziecie mogli zadawać pytania i formułować swoje teorie interpretujące malowidło. Wykład będzie dostępny po zakończeniu na obu naszych profilach bez ograniczeń.

A wszystko to na profilu facebookowym Dworu Artusa - przejdź na profil oraz na kanale You Tube placówki - przejdź na stronę. W czasie transmisji będziecie mogli zadawać pytania. Wykład będzie dostępny po zakończeniu na obu  profilach bez ograniczeń.

Wykład poprowadzi dyrektor Centrum Kultury Dwór Artusa, historyk sztuki - Łukasz Wudarski

Wstęp wolny

Kinomaniacy i kinomaniaczki! Ostatnio w rekordowym tempie poradziliście sobie z romantycznym tytułem omawianym w walentynkowym #SpoilerAlert. Tym razem sięgniemy po całkowitą odwrotność komedii romantycznej. Ponownie zmierzymy się z prawdziwą klasyką gatunku, ale tym razem nie tylko filmowego. Podstawą fabuły następnego filmu obejrzanego przez Łukasza i Monikę stało się opowiadanie znanego mistrza kryminału i horroru, którego szczerze kocha jedna osoba spośród dwójki naszych prowadzących.

Kryminał to typ filmowy, w którym absolutnie nie powinno zdradzać się zakończenia. My postąpimy oczywiście wbrew wszelkim regułom! Powiemy Wam nie tylko, jak film się kończy, ale i jak doszło do jego punktu kulminacyjnego. Jedyne czego Wam nie zdradzimy to jak zwykle tytuł filmu. Waszym zadaniem będzie, jak najszybciej odgadnąć go dzięki naszym podpowiedziom!

#Spoiler Alert! poprowadzą dwie silne osobowości – Łukasz Wudarski i Monika Dejnecka. On nie cierpi musicali, ona nie płakała po Mufasie. Obiecali, że przygotują dla siebie nawzajem filmy, których nie obejrzeliby z własnej woli. Co z tego wyniknie?

Do zobaczenia na profilu facebookowym Dworu Artusa - przejdź na profil oraz na kanale You Tube placówki - przejdź na stronę.

Początki fotografii artystycznej w regionie po 1945 r.

W roku 2021 w ramach cyklu Sztuka fotografii Stanisław Jasiński będzie przedstawiał najważniejszych artystów fotografików regionu, którzy tworzyli w drugiej połowie XX wieku. Marcowy wykład stanowi wprowadzenie w temat: omówione zostaną m.in. zabiegi o utworzenie Zakładu Fotografii Artystycznej na nowo powołanym Uniwersytecie Mikołaja Kopernika. Zakład taki, pod kierownictwem Jana Bułhaka istniał od 1919 r. przy Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie – zauważa Jasiński. Jak wiadomo, toruńską uczelnię tworzyli właśnie profesorowie z Wilna. Pomimo starań Jana Bułhaka do powołania Zakładu Fotografii Artystycznej nie doszło, nie przeszkodziło to jednak w szybkim rozwoju sztuki fotografii w regionie. W Toruniu jednym z animatorów środowiska fotografików był zaprzyjaźniony z Bułhakiem Alojzy Czarnecki, w Bydgoszczy natomiast prężne działająca grupa związana była zakładami fotochemicznymi Alfa (późniejszy Foton).

Multimedialny wykład „Początki fotografii artystycznej w regionie po 1945 r.” przygotował i wygłosi na żywo Stanisław Jasiński – fotografik i instruktor fotografii, członek Związku Polskich Artystów Fotografików, specjalista ds. fotografii WOAK. W latach 2007-2009 był prezesem Okręgu Kujawsko-Pomorskiego ZPAF, obecnie pełni funkcję przewodniczącego Okręgowej Komisji Kwalifikacyjnej ZPAF. Jest autorem kilkunastu wystaw indywidualnych, uczestniczył w kilkudziesięciu wystawach zbiorowych krajowych i zagranicznych. Znawca historii fotografii oraz kolekcjoner zabytkowych aparatów i innych artefaktów związanych z tą dziedziną sztuki. Stanisław Jasiński publikuje artykuły teoretyczne i krytyczne w Fotografii, Krytyce Literackiej oraz Biuletynie Informacji Kulturalnej. Jest też organizatorem i kuratorem wystaw fotograficznych – m.in. Edwarda Hartwiga, Michała Kokota, Andrzeja Różyckiego, Wacława Wantucha.

Multimedialny wykład on-line na platformie Zoom. Udział bezpłatny, zapisy na www.woak.torun.pl

W ramach „Dies Natalis Copernici” zapraszamy na transmisję debaty, której tematem będzie nowy pomnik Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Uczestnicy:

• prof. dr hab. Krzysztof Mikulski, dyrektor Centrum Badań Kopernikańskich UMK, Prezes ToMiTo
• prof. dr hab. Maria Lewicka, dyrektorka Instytutu Psychologii UMK, kierownik katedry Psychologii Społecznej i Środowiskowej UMK
• dr hab. Maciej Mikołajewski, prof. UMK, Instytut Astronomii UMK, red. naczelny miesięcznika Urania, w-ce prezes Polskiego Towarzystwa Astronomicznego
• dr hab. Adam Kola, prof. UMK, Instytut Literaturoznawstwa UMK
• Szymon Spandowski, Nowości Toruń
• moderacja: Michał Kłosiński, Dom Mikołaja Kopernika MOT

Koncert fortepianowy: Mariana Veretylny - Akademia Muzyczna w Gdańsku

W programie: Claude Debussy, Sonata fortepianowa, Suita bergamska, część trzecia „Światło Księżyca”, Ludwig van Beethoven, Sonata fortepianowa d-moll nr 17 op. 31 nr 2, tzw. „Burza”, cześć pierwsza

W ramach tegorocznego Dies Natalis Copernici wybiegamy myślą poza dolegliwości dnia dzisiejszego, z nadzieją, że nadchodzący czas nie będzie już nas tak srogo doświadczał. Dlatego na dwa lata przed 550. jubileuszem urodzin Mikołaja Kopernika, próbujemy zastanowić się co nam symbolizuje ta postać? Czy jest wciąż żywym elementem naszej tożsamości, czy też zmurszałym obowiązkowym motywem nazewnictwa kolejnych instytucji Czy jest może tylko produktem marketingowym lepiej lub gorzej wykorzystanym?

Czy ewentualne wartości jakie można by czerpać z symboliki haseł: Kopernik, kopernikański, odkrycie heliocentryczne, odwaga w życiu i nauce są dla nas czytelne, ważne, inspirujące? I podstawowe pytanie jakie chcielibyśmy dziś zadać: czy wartości te mogłyby zostać przełożone na formę artystycznej wypowiedzi, takiej, która stałaby się nie tylko ważnym miejscem w naszej przestrzeni urbanistycznej, ale nośnikiem treści dla nas żywych aktualnych i ważnych?

Jednym słowem: Czy w Toruniu powinien stanąć kolejny pomnik Mikołaja Kopernika?

Starsi mieszkańcy Torunia doskonale pamiętają rok 1973. W ramach obchodów kopernikańskich wiele się wówczas działo. Rewitalizowano starówkę, pobudowano miasteczko akademickie na Bielanach, powstało kilka mniejszych rzeźb w przestrzeni publicznej. Niewielu wie, że planowano wówczas również nowy pomnik Mikołaja Kopernika. Miał stanąć u zbiegu ulic Szosa Lubicka i Rydygiera. Realizację zaproponowano Bronisławowi Chromemu, ale niestety do niej nie doszło.

Model pomnika znajduje się dziś w zbiorach Domu Mikołaja Kopernika.

Chcemy przypomnieć te plany, chcemy przypomnieć również tło wydarzeń związanych z 500. rocznicą urodzin Kopernika. Zanim negocjowano już z Chromym w sprawie gotowego pomnika, w 1968 r. zorganizowano sympozjum artystów, historyków i krytyków sztuki. Uczestnicy byli zgodni, że najciekawszy projekt powinien zostać wyłoniony w konkursie, a jedynym kłopotem organizatorów przyszłego konkursu, wówczas jeszcze planowanego jako otwarty, będzie wybranie z jego planów takich projektów, które nie tylko w sposób nowy i odkrywczy zadośćuczynią wymogom współczesnej rzeźby monumentalnej, lecz także pięknej i starej architekturze miasta przeciwstawią godne wielkiej rocznicy dzieła. Do konkursu niestety nie doszło. W lipcu 1971 r. odbył się duży plener rzeźbiarski pod nazwą „Propozycje dla Torunia”. Historykom sztuki i regionalistom wydarzenie to jest dobrze znane. W plenerze wzięło udział 19 artystów, którzy przygotowali 34 rzeźby tytułowe propozycje dla Torunia. Sprawa lokalizacji poszczególnych projektów nie była ostatecznie rozstrzygnięta, ale odrzucone zostały koncepcje wniesienia jakiejkolwiek rzeźby w obszar zabytkowego starego miasta. Dziś wiemy, że z zaproponowanych przez artystów rzeźb realizacji doczekały się tylko dwie: rzeźba „Gnomon” Szczech Siwickich w dolince marzeń i rzeźba „Helios” Kopczyńskiego na placu Rapackiego. W najbliższych dniach będziemy się starać przybliżać większość zaproponowanych wówczas rzeźb – szukajcie naszych publikacji na fanpage’u DomMikolajaKopernika.

Pytanie o powrót do tej niezrealizowanej idei nie ma gotowych odpowiedzi. Być może w obecnej chwili nie jest miejsce i czas na stawianie pomników. Być może w ogóle żyjemy w czasach, w których swoista pomnikomania wypaczyła sens pierwotnej myśli upamiętniania ważnych postaci lub w szerszym zakresie idei i myśli za pomocą artystycznego dzieła sztuki?

A generalnie rzecz ujmując, jeśli zadajemy pytanie: „czy w Toruniu powinien stanąć nowy pomnik Mikołaja Kopernika?” to w zasadzie jest to pytanie czy Kopernik jest dla nas jeszcze nośnikiem symboli, treści i emocji wciąż aktualnych i żywych, czy też jest to już zamierzchła przeszłość, nie ten czas i nie to miejsce?

Transmisja debaty i koncertu  przeprowadzona zostanie na facebookowych profilach Muzeum Okręgowego w Toruniu (kliknij, aby przejść na profil) oraz Domu Mikołaja Kopernika (kliknij, aby przejść na profil). 

Jak wszystkie drogi podobno prowadzą do Rzymu, tak wszystkie życiowe ścieżki prowadzą do samotności. Z jej łona poczynają się i ludzka mądrość i skłonność do głupoty. To jej zawdzięczamy zarówno dążenie do wspólnoty, jak i działania jej zagrażające. Jednym samotność zapewnia wspinanie się na wyżyny szczęścia, innym osuwanie się w grzęzawisko niedoli. Bycie sam na sam ze sobą przyczynia się zarówno do dobroduszności, jak i czynienia zła – niesie ze sobą pragnienie miłości i oddalenie w separacji.

W ostatnich dekadach na całym świecie bije się na alarm, odnotowując niespotykany w historii wzrost wystąpień różnych typów samotności w ludzkiej populacji. Trwająca od prawie roku pandemia koronawirusa z towarzyszącą jej w skali globu polityką izolacji, dodatkowo wzmacnia i utrwala tę tendencję. Czyżby wiek XXI miał się już okazać erą samotności?

A jeśli nawet, to czy faktycznie należy wysnuwać z tego wyłącznie katastroficzne wizje upadku cywilizacji i zagłady ludzkości? A może trzeba potraktować ten przełomowy moment historii jako epokową okazję i unikalną szansę powrotu człowieka do prawdy o sobie oraz swoich korzeni, wrośniętych głęboko w jego samotność… Samotności, w której wykuwa się i z której wyrasta jego jestestwo?

Może więc era samotności to epopeja renesansu człowieka pogodzonego z samym sobą i własnym losem? Odpowiedzi na te pytania otrzymamy już 25 lutego w Dworze Artusa oraz na artusowym Facebooku i YouTubie.

Piotr Domeracki – filozof i etyk. Profesor w Katedrze Historii Filozofii, Filozofii Systematycznej i Etyki w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Naukowo zajmuje się etyką, psychologią moralności i historią filozofii – zwłaszcza średniowiecznej, filozofią dialogu, hermeneutyką filozoficzną, filozofią samotności, ekofilozofią oraz filozofią religii, a w jej ramach szczególnie filozofią mistyki. Prowadzi prace badawcze nad: samotnością, alienacją, obcością, wykluczeniem, wolnością, przemocą, lękiem, cierpieniem, miłością, byciem sobą, wspólnotowością, dialogicznością, życzliwością, zrównoważonym rozwojem, nihilizmem, ateizmem, doświadczeniem mistycznym oraz edukacją.

Wstęp wolny

Spotkanie na żywo oraz tranmitowane na Facebooku i kanale TuoTube Dworu Artusa