Świętujemy wraz z Litwą

35. rocznicę odzyskania niepodległości przez Litwę obchodzimy w Toruniu wraz z gośćmi specjalnymi – ministrem kultury Republiki Litewskiej Šarūnasem Birutisem oraz JE Ambasadorem Republiki Litewskiej w Polsce Valdemarasem Sarapinasem.

11 marca Litwa świętuje odzyskanie niepodległości. W ramach wieloletniej współpracy Torunia i województwa kujawsko-pomorskiego z tym krajem 35. rocznicę wydarzenia obchodzimy uroczyście w naszym mieście.

– W kalendarzu dat wolnych demokratycznych społeczeństw nie ma ważniejszych dat niż te, dotyczące odzyskania niepodległości. Cieszę się, że nieopodal tej ważnej dla Litwy daty możemy z naszymi gości rozmawiać właśnie o wolności, o wspólnych losach naszych narodów i z dumą patrzeć w przyszłość, podsumowując to, co się zadziało w tym czasie między naszymi krajami, a także między naszymi miastami, Toruniem i Kownem – mówił prezydent Paweł Gulewski podczas spotkania z gośćmi z Litwy, które miało miejsce 14 marca 2025 r. w Ratuszu Staromiejskim. Jak przypomniał prezydent, od 2018 roku miastem partnerskim Torunia jest litewskie Kowno, a od 2006 roku w naszym mieście działa Konsulat Republiki Litewskiej.

Podczas spotkania podsumowano współpracę miast i regionów. – Jest to wymiana kulturalna, gospodarcza, ale również ta dotycząca tożsamości historycznej – podkreślił prezydent Paweł Gulewski. Współpraca trwa nadal – wspólne projekty planują Muzeum Okręgowe w Toruniu i Muzeum Historii w Trokach, w maju 2026 r. będzie miała miejsce premiera spektaklu w reżyserii amerykańskiego twórcy Roberta Wilsona, będącego koprodukcją Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu i Narodowego Teatru Dramatycznego w Kownie, a miastami partnerskimi zostaną miasta Ciechocinek i Birsztany.

- Historia polsko-litewska na przestrzeni wieków nie zawsze była łatwa, ale teraz z pełną odpowiedzialnością mogę powiedzieć, że przez 30 lat od podpisania traktatu o przyjaźni Polacy i Litwini znakomicie odrobili lekcję przyjaźni i współpracy – mówił wicemarszałek województwa kujawsko-pomorskiego Zbigniew Ostrowski.

Wśród zagranicznych gości obchodów znaleźli się m.in. Wicemer Kowna (miasta partnerskiego Torunia) Mantas Jurgutis, Wicemer Birsztan Edvardas Citvaras, Rektor Uniwersytetu w Kłajpedzie J.E. Artūras Razbadauskas, Dyrektor Muzeum Historii w Trokach Alvyga Zmejevskienė oraz Dyrektor Narodowego Teatru Dramatycznego w Kownie Egidijus Stancikas. Jak podkreślano, to współpraca na polu kultury jest szczególnie widoczna. Spektakle litewskie odnosiły sukcesy podczas kolejnych edycji Festiwalu Kontakt, litewscy artyści występowali wielokrotnie na festiwalu Probaltica.

- Kultura jest mostem dyplomatycznym integrującym ludzi i narody. Mam nadzieję, że dzisiejsze spotkanie otworzy nowe możliwości do zacieśnienia więzów jeszcze ściślejszej współpracy, pomogą nam we wzajemnym poznaniu się i we współtworzeniu bogatszej przyszłości kultury – mówił minister kultury Republiki Litewskiej Šarūnas Birutis. Nieprzypadkowo jednym z punktów wizyty delegacji litewskiej w Toruniu jest zwiedzanie Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu oraz spotkanie z dyrektorami regionalnych i miejskich instytucji kultury.

Podczas spotkania zaprezentowany został Katechizm Martynasa Mažvydasa - pierwszy druk litewski wydany w 1547 roku w Królewcu w drukarni Jana Weinreicha. Jeden z dwóch zabytkowych egzemplarzy tego dzieła znajduje się w Bibliotece Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

W roku 2025 Litwa wspomina także 150. rocznicę urodzin kompozytora i malarza litewskiego M. K. Čiurlionisa. Był on wszechstronnym twórcą, a jego dorobek artystyczny, który powstał w przeciągu zaledwie dekady, wywarł ogromny wpływ na sztukę i kulturę Litwy, gdzie uznawany jest za narodowego wieszcza. Wiele lat spędził w Polsce, ale pod wpływem litewskiego ruchu narodowego zwrócił się ku swoim korzeniom. Około 30. roku życia zaczął uczyć się ojczystego języka, poświęcił się także tworzeniu sztuki narodowej.

Aby upamiętnić twórcę, jego utwory zostaną wykonane podczas wieczornego koncertu w Centrum Kulturalno-Kongresowym Jordanki przez Toruńską Orkiestrą Symfoniczną i Państwowy Chór Wileński. Oprócz utworów M.K. Ciurlionisa, artyści zaprezentują dzieła M. Karłowicza, K. Kurpińskiego, H. Radvila, M.K. Ogińskiego i S. Moniuszki.
Obchody zostaną zakończone uroczystym bankietem wydanym przez Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego Piotra Całbeckiego na cześć gości z Litwy.

Współorganizatorami obchodów jest Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Miasto Toruń oraz Konsulat Republiki Litewskiej w Toruniu, pod patronatem Ambasady Republiki Litewskiej w Polsce.