W 80. rocznicę wybuchu wagonów z trotylem na Podgórzu, 24 stycznia 2025 roku, Przewodniczący Rady Miasta Torunia Łukasz Walkusz i Zastępca Prezydenta Miasta Torunia Rafał Pietrucień złożyli kwiaty pod pomnikiem upamiętniającym ofiary tego zdarzenia.
W uroczystości uczestniczyli również radni Rady Miasta Torunia: Marcin Czyżniewski, Piotr Drążek, Wojciech Klabun i Michał Zaleski oraz przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego, żołnierze i mieszkańcy Torunia.
- Znajdujemy się w miejscu upamiętniającym ofiary jednej z największych katastrof kolejowych w Polsce i tragicznej karty w dziejach Podgórza – mówił Zastępca Prezydenta Miasta Torunia Rafał Pietrucień. - Nieznane są do końca wszystkie okoliczności, w jakich 80 lat temu, 24 stycznia 1945 roku, na Podgórzu doszło do wybuchu 2 wagonów kolejowych wypełnionych 40 tonami trotylu, a według innych źródeł - pociskami i dynamitem. Nieznana jest także dokładna liczba wszystkich ofiar tej eksplozji, choć wiemy z pewnością, że było to co najmniej 31 Polaków, mieszkańców Podgórza, głównie kolejarzy i członków ich rodzin z rejonu ul. Młyńskiej. A oprócz nich - także obywateli niemieckich, w tym pacjentów szpitala, który mieścił się w podziemiach pobliskiego Browaru Pomorskiego. Jedno jest pewne: inspiratorami tego zbrodniczego aktu byli hitlerowcy okupanci, którzy wycofując się z Torunia w ostatnich dniach II wojny światowej, chcieli zniszczyć strategiczną infrastrukturę kolejową, a w efekcie - pozbawić życia wielu niewinnych ludzi i spowodować nieodwracalne straty w zabudowie miasta.
Wybuch pociągu na Podgórzu przyniósł ogromne straty, zarówno materialne, jak i wśród mieszkańców. 24 stycznia 1945 roku eksplodowały dwa wagony stojące na torach kolejowych na zapleczu ulicy Poznańskiej, w wyniku czego zginęło 31 Polaków oraz 240 budynków zostało zniszczonych i uszkodzonych, w tym browar. Nieznana jest liczba Niemców, którzy w tym czasie przebywali w szpitalu zlokalizowanym w piwnicach browaru, a którzy zginęli w eksplozji.
Efektem wybuchu była zmiana przestrzeni Podgórza. Zniknęło kilka budynków, zarówno mieszkalnych, jak i usługowych i produkcyjnych, m.in. browar czy kamienica, w której mieściło się kino. Dodatkowo zniszczona została nawierzchnia ulic.
12 września 2011 roku odsłonięto tablicę z nazwiskami polskich ofiar, którzy zginęli w wyniku eksplozji wagonów. Tablicę umieszczono na głazie zainstalowanym w parku przy ulicy Poznańskiej. Pomnik powstał w wyniku inicjatywy Karoli Ciesielskiej, Wiceprezes Towarzystwa Miłośników Torunia.
Fot. © UMT 2025, autor: Wojtek Szabelski, licencja: CC BY-NC 4.0
