Ograniczenie ilości odpadów trafiających do środowiska oraz zwiększenie poziomu recyklingu - to główne cele systemu kaucyjnego, który zacznie obowiązywać od października br. 

Za kilka dni kupując w sklepie napój w opakowaniu, zapłacimy nie tylko za jego zawartość, ale także dodatkową opłatę - kaucję. Jej wysokość jest narzucona odgórnie i wynika z rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska. Zgodnie z tym aktem prawnym do każdej plastikowej butelki jednorazowego użytku (do 3 litrów) dopłacimy 50 gr kaucji, tyle samo, co do aluminiowej puszki (do 1 litra). Natomiast kaucja za szklaną butelkę wielorazowego użytku (do 1,5 l) wyniesie 1 zł.

- Kaucję odzyskamy po zwrocie opakowania – w sklepie, punkcie zbiórki albo specjalnym automacie, zwanym "butelkomatem" lub "recyklomatem". Mamy nadzieję, że możliwość odzyskania kaucji sprawi, że będzie w naszym otoczeniu czyściej, bo butelki czy puszki nie trafią do lasu, przydrożnego rowu czy nawet do kosza na odpady zmieszane, tylko wrócą do obiegu jako wartościowy surowiec - mówi Marcin Kowallek, dyrektor Wydziału Gospodarki Komunalnej Urzędu Miasta Torunia. 

Paragon nie będzie potrzebny, bo miejsce zwrotu ww. opakowań będzie dowolne. Ważne, by butelki i puszki były opróżnione i niezgniecione, a w przypadku plastiku - posiadały zakrętkę.

Nie wszystko od razu

System kaucyjny będzie wdrażany stopniowo. Od października br. na półkach sklepowych zaczną pojawiać się napoje w opakowaniach ze znakiem kaucji. W tym samym czasie w sprzedaży mogą być jeszcze opakowania wyprodukowane wcześniej - bez oznaczenia. Ale kaucja będzie do odzyskania tylko za te butelki czy puszki, które będą miały specjalne oznaczenie. 

Za całość systemu kaucyjnego odpowiadają jego operatorzy, czyli specjalne podmioty, które reprezentują producentów i importerów napojów. To oni zajmą się odbiorem i transportem opakowań, ewidencją i rozliczaniem kaucji, a także promocją i informowaniem mieszkańców, jak odnaleźć się w tym systemie. Trzeba jednak podkreślić, że mieszkaniec sam zadecyduje, czy chce uczestniczyć w tym systemie. Na pewno w jednym jego elemencie będzie musiał – chodzi o zapłacenie kaucji. To, czy ją odzyska, jest już wolą każdego z osobna. Tu z pewnością wpływ na decyzję będzie miała dostępność punktów zwrotu butelek czy puszek oraz fakt, czy znajdziemy w swoich gospodarstwach domowych miejsce na dodatkowy pojemnik / worek – na wydzielanie frakcji "kaucjonowanych".

Co to oznacza dla mieszkańców Torunia?

• dodatkowe miejsce w domu, bo butelki i puszki z kaucją musimy zbierać osobno, w całości, bez zgniatania ich,
• więcej punktów zwrotu: duże sklepy (powyżej 200 m²) będą musiały odbierać opakowania, mniejsze punkty nie muszą dołączać do systemu (ale kaucja za opakowania musi być naliczona zawsze, mieszkaniec nie będzie jej tylko mógł odzyskać w sklepie, który nie jest w systemie), 
• wyższą cena napoju na półce – ale tę różnicę odzyskamy po zwrocie opakowania (jeśli będziemy chcieli to uczynić).

Co istotne, system kaucyjny nie zastępuje systemu segregacji odpadów, obowiązującego w Toruniu, a jedynie ją uzupełnia. Nadal obowiązuje zbiórka do żółtych, zielonych, niebieskich, brązowych i czarnych pojemników. Zaś odpady problemowe i niebezpieczne należy zanieść do PSZOK-u.

Więcej informacji na temat systemu kaucyjnego można znaleźć na stronie Ministerstwa Klimatu i Środowiska, które aktywnie wspiera proces wdrażania tego rozwiązania: systemkaucyjny.gov.pl. 

Grafiki i wideo: Ministerstwo Klimatu i Środowiska

Systemy kaucyjne obowiązują z powodzeniem w wielu krajach Europy. Korzysta z nich 180 mln Europejek i Europejczyków. Sukces tego rozwiązania pokazują liczby, a dokładniej poziomy zbiórki jakie osiągane są dzięki systemom kaucyjnym. W Niemczech przy zbieraniu opakowań w systemie kaucyjnym uzyskuje się poziom 97% zbiórki, a w Norwegii 95% dla butelek PET. Dobrym przykładem jest też Litwa, która wprowadziła system kaucyjny w 2016 roku i w ciągu 2 lat osiągnęła poziom zwrotu opakowań wynoszący 90%. A to oznacza, że zdecydowana większość opakowań, wraca do tych, którzy wprowadzili je na rynek.

Dzięki systemowi kaucyjnemu planowane jest osiągnięcie konkretnych celów:

• wysokiego poziomu selektywnej zbiórki opakowań - co najmniej 77% już od 2025 r. i aż 90% od 2029 r.
• zwiększenie materiałów z recyklingu w jednorazowych butelkach z plastiku (razem z zakrętkami i wieczkami) - zawartość tworzyw sztucznych z recyklingu wyniesie co najmniej 25% od 2025 r. i 30% od 2030 r.