Oświata, kultura, zieleń, sport, zdrowie oraz inwestycje – to priorytety w przyszłorocznym budżecie Torunia. Projekt dokumentu został po raz pierwszy zaprezentowany na sesji Rady Miasta Torunia 21 listopada 2024 r.

- Jest to budżet aktywizujący, utrzymujący duże tempo inwestycji, które zaplanowaliśmy na poziomie prawie 400 mln zł – podkreśla prezydent Torunia Paweł Gulewski. – Przewidujemy spory wzrost nakładów na kulturę, w tym dofinansowanie toruńskich instytucji kultury, czy na sport, szczególnie sport młodzieżowy.

To pierwszy projekt budżetu przygotowany przez służby finansowe miasta pod kierunkiem nowego prezydenta Torunia Pawła Gulewskiego. Przy planowaniu dokumentu uwzględniono prognozy dotyczące m.in. utrzymującej się wysokiej inflacji i poziomu stóp procentowych, ryzyko wzrostu cen paliw i energii oraz zmiany w finansowaniu zadań jednostek samorządu terytorialnego, wprowadzone ustawą z 1 października 2024 r.

Projekt budżetu Torunia 2025 zakłada:

• Dochody ogółem - 1.922.565.000 zł
• Wydatki ogółem - 2.086.565.000 zł
  - w tym wydatki majątkowe (inwestycje) - 391.198.000 zł
• Deficyt - 164.000.000 zł

- Przy  ambitnym planie wydatków inwestycyjnych, uwzględniającym zarówno zobowiązania przyjęte w latach poprzednich, jak i oczekiwane przez mieszkańców nowe zadania, realizacja budżetu miasta w roku 2025 wymagać będzie konsekwentnego pozyskiwania zaplanowanych wpływów i utrzymywania ścisłego reżimu w zakresie wydatków – zaznacza Aneta Pietrzak, skarbniczka miasta Torunia.

Zmiany w dochodach miasta

Przy planowaniu dochodów w roku 2025 r. uwzględniono zmiany w naliczaniu podatków CIT i PIT, wprowadzone ustawą z 1 października 2024 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Według tej ustawy od przyszłego roku podstawę wyliczenia udziału  samorządu w PIT i CIT stanowią dochody podatników, łącznie z dochodami opodatkowanymi w formie ryczałtu, a nie jak dotąd - kwota podatku należnego, czyli po odliczeniu ulg i zwolnień. Ponadto poza gminą, powiatem oraz województwem, wprowadzono nową kategorię jednostki samorządu terytorialnego – miasta na prawach powiatu. Od roku 2025 udział w podatku PIT i CIT wynosi odpowiednio: dla gmin: 7% i 1,6%, dla miast na prawach powiatu: 8,6% i 2,2% dla powiatów: 2% i 1,7% a dla województw: 0,35% i 2,3%.

Na podstawie informacji Ministra Finansów dochody z tytułu udziału miasta w podatku PIT zaplanowano w kwocie blisko 897 mln zł, czyli wyższej od aktualnego planu na r. 2024 o ponad 515 mln zł (o 134%), a udział w podatku CIT na ponad 79 mln zł, wyższy od tegorocznego o 11%.

Spodziewana subwencja ogólna ma wynieść ponad 156 mln zł, z uwzględnieniem łącznych potrzeb finansowych Gminy Miasta Toruń oszacowanych na ponad 628 mln zł, w tym na: oświatę prawie 569 mln zł, potrzeby rozwojowe 42,8 mln zł, potrzeby ekologiczne: 146 tys. zł i potrzeby uzupełniające 16 mln zł.

Wpływy z podatku od nieruchomości zaplanowano wyższe o prawie 24 mln zł niż w tym roku, po uwzględnieniu wzrostu stawek podatku od budynków mieszkalnych o 19%, od gruntów pozostałych o 12,3%, od garaży o 50%, pozostałych powierzchni o ok. 2,8%, za wyjątkiem podatku od miejsc postojowych w halach garażowych, dla których stawkę podatku obniżono o 76,2%.

Spodziewane wpływy ze sprzedaży biletów komunikacji miejskiej mają wynieść 46 mln zł, tj. o 6 mln zł więcej niż w planie na 2024, przy założeniu szacowanych skutków podniesienia maksymalnych cen biletów o 10% do 32% od 1 marca 2025 r. Wpływy ze sprzedaży nieruchomości, gruntów i lokali oszacowano na 57 mln zł.

Wsparcie dla oświaty i kultury

Wydatki bieżące zadań własnych zaplanowano na 1 591 810 tys. zł. Najistotniejszą pozycję stanowią w nich obligatoryjne wydatki na oświatę ponad 830 mln zł (bez inwestycji i remontów), w tym ponad 566 mln zł na wynagrodzenia i 175,5 mln zł na dotacje dla niepublicznych jednostek oświatowych. Uwzględniono tu podwyżki wynagrodzeń dla nauczycieli o 5% i dla pracowników administracji i obsługi o 7%, zgodnie z warunkami układu zbiorowego.

Na funkcjonowanie miejskiego transportu publicznego zaplanowano blisko 100 mln zł, po uwzględnieniu wzrostu cen energii i paliwa oraz kosztów wynagrodzeń. Pomimo planowanej w 2025 r. podwyżki cen biletów, miasto szacuje, że będzie musiało dopłacić do komunikacji miejskiej 78 mln zł (63%).  

Wydatki na bieżące utrzymanie dróg mają być o ponad 3 mln zł wyższe od tegorocznych z uwagi na wzrost zakresu zadań, cen energii, paliw, materiałów i minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Znacząco wzrosną wydatki na toruńską kulturę, na którą przeznaczono w 2025 r. ponad 44,6 mln zł. T o 3,2 mln zł więcej niż w tym roku. Zwiększone zostały m.in. dotacje podmiotowe dla miejskich instytucji kultury – łącznie o ponad 4,3 mln zł. Miasto wesprze też kwotą 2,1 mln zł Książnicę Kopernikańską.

Na zieleń, sport i zdrowie

Ponad 10,7 mln zł chcemy wydać na bieżące utrzymanie oraz urządzanie nowych terenów zieleni, w tym na projekt „Zielone korytarze Torunia” (845 tys. zł). 
Na zadania z zakresu zdrowia, polityki i opieki społecznej i rodziny zaplanowano ponad 79 mln zł – o ponad 8,7 mln zł więcej niż w 2024 r. Największy wzrost dotyczy finansowania usług opiekuńczych i kosztów pobytu w domach opieki, ośrodkach wsparcia i dziennych domach pobytu, a także skutków podniesienia z 200 do 300 zł miesięcznej kwoty wsparcia osób niepełnosprawnych w ramach miejskiego programu „Pomagamy” oraz zmian w sposobie przyznawania „Toruńskiego bonu żłobkowego”. Ponad 1 mln zł zabezpieczono na finansowanie programów „Opieka wytchnieniowa” i „Asystent osoby niepełnosprawnej”.

Wydatki bieżące na sport to ponad 33,4 mln zł – o ponad 4 mln zł więcej niż w tym roku. Dodatkowy zastrzyk otrzymają m.in.  kluby sportowe, przede wszystkim te prowadzące szkolenie dzieci i młodzieży.

Na remonty przewidziano ogółem prawie 12 mln zł, z czego 5 mln zł remonty w obiektach oświatowych, a 6 mln zł na remonty kapitalne dróg.

Stawiamy na inwestycje

391 mln zł samorząd Torunia chce wydać na inwestycje, z czego ponad połowę stanowią zadania, na które pozyskaliśmy dofinansowanie ze środków krajowych. Są to m.in.: budowa i modernizacja mieszkań gminnych, modernizacja obiektów sportowych, rewitalizacja dawnej siedziby katów toruńskich, prace restauratorskie i konserwatorskie w kościele św. Jakuba, budowa siedziby ECFC, budowa i przebudowa dróg czy modernizacja oświetlenia drogowego. 

Do tej kategorii wydatków inwestycyjnych zaliczono także 45 mln zł zaplanowane w 2025 r. na wkład własny do rozbudowy ul. Olsztyńskiej na odcinku od ul. Czekoladowej do granicy miasta w ciągu DK 15. Z uwagi na strategiczne znaczenie tej oczekiwanej przez mieszkańców Torunia inwestycji drogowej, podjęto decyzję o zapisaniu środków (100 mln zł) na rozbudowę ul. Olsztyńskiej w budżecie na r. 2025 i WPF na lata 2026-2028. Realizacja tego zadania będzie możliwa pod warunkiem pozyskania 45 mln zł z rezerwy budżetu państwa oraz preferencyjnego finansowania zwrotnego ze środków Krajowego Planu Odbudowy.

Liczymy też na pozyskanie na toruńskie inwestycje ponad 51 mln zł wsparcia unijnego (około 13 proc. wartości inwestycji). Wiele z tych zadań jest w fazie przygotowania lub oczekiwania na decyzję o dofinansowaniu.

Wydatki trzymamy w ryzach

Przewidziano środki na odsetki od kredytów w wysokości 83 mln zł, wyższe od tegorocznych o 13 mln zł.

Deficyt budżetu miasta w 2025 r. zaplanowano na poziomie 164 mln zł. Na jego pokrycie wyemitowane zostaną obligacje miejskie. Podobnie jak w latach ubiegłych, ostateczna wysokość deficytu, zwykle mniejsza, będzie znana pod koniec roku. Zaplanowany ogólny poziom zadłużenia Torunia w roku 2025 ma finalnie wynieść nieco ponad 1,3 mld zł.

W dyskusji na sesji radni dopytywali m.in. o: szczegóły zaplanowanych inwestycji i remontów drogowych, zadania z zakresu ochrony zdrowia i promocji miasta, a także – w kontekście trwających konfliktów zbrojnych – wydatki na bezpieczeństwo i obronność. W tej ostatniej kwestii  prezydent Paweł Gulewski zapewnił, że miasto prowadzi takie przygotowania, które koordynuje powołany przez niego pełnomocnik ds. bezpieczeństwa, gen. Krzysztof Mitręga.

Było to pierwsze czytanie uchwały budżetowej na rok 2025. Teraz projekt trafi do komisji Rady Miasta Torunia, a następnie 19 grudnia 2024 r. odbędzie się jego drugie czytanie i głosowanie nad uchwaleniem.

Poniżej prezentacja budżetowa przedstawiona na 8. sesji Rady Miasta Torunia 21.11.2024 r.

Fot. tytułowe © UMT 2024, autor: Paula Gałązka, licencja: CC BY-NC 4.0