Podczas czwartkowej sesji (5.09.2024 r.) Rada Miasta Torunia przyjęła uchwały o nadaniu prof. Stanisławowi Dembińskiemu, prof. Alicji Grześkowiak oraz Janowi Wyrowińskiemu tytułów Honorowych Obywateli Miasta Torunia. Tytuły zostaną wręczone do końca roku.

Nowo wybranych Honorowych Obywateli Miasta Torunia łączy działalność w Niezależnym Samorządnym Związku Zawodowym "Solidarność", a także współtworzenie oraz aktywne wspieranie opozycji demokratycznej w czasach PRL-u.

Profesor Stanisław Dembiński (ur. 5.07.1933 r.) całe swoje życie zawodowe związał z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu. Należy do grona najwybitniejszych polskich fizyków. W 1981 r. został wybrany (będąc już wówczas członkiem NSZZ "Solidarność") na stanowisko rektora UMK. Po wprowadzeniu stanu wojennego stawał w obronie internowanych i prześladowanych pracowników i studentów. W czerwcu 1989 r. został wybrany z list Komitetu Obywatelskiego senatorem I kadencji z okręgu województwa toruńskiego. Za swoje zasługi otrzymał m.in. Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Medal "Za zasługi dla miasta Torunia". Od 2019 r. jest także Honorowym Obywatelem Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

- Prof. Dembiński to człowiek mądrego dialogu, opartego na prawdzie i mocnych zasadach moralnych. Jego postawa jest wzorem dla nas, będzie wzorem dla przyszłych pokoleń - czytamy w uzasadnieniu uchwały.

Profesor Alicja Grześkowiak (ur. 10.06.1941 r.) ukończyła studia na Wydziale Prawa i Administracji UMK, uzyskała następnie tytuł doktora, a w 1978 r. otrzymała habilitację. Ukończyła ponadto aplikację sędziowską.  Była pracownikiem naukowym Katedry Prawa Karnego UMK.  Aktywnie działała w strukturach toruńskiej "Solidarności". Zaangażowała się w ochronę prawną studentów i pracowników UMK oraz działaczy samorządu pracowniczego toruńskiej "Elany". W latach 1981-1992 brała udział w pracach Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych "Solidarności", a od 1989 r. także Centrum Inicjatyw Obywatelskich NSZZ "Solidarność" oraz Komisji Prawa i Wymiaru Sprawiedliwości Komitetu Obywatelskiego. W 1989 r. założyła Fundację Pomocy Samotnym Matkom w Toruniu. Przez cztery kadencje była senatorem wybranym z terenu województwa toruńskiego. W czwartej kadencji (1997-2001) pełniła urząd Marszałka Senatu RP. 

Za swoją działalność otrzymała m.in. Medal Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego "Unitas durat Cuiaviano-Pomeraniensis", Krzyż Wolności i Solidarności. Ponadto została doceniona licznymi wyróżnieniami przez władze innych państw.

Jan Wyrowiński (ur. 27.08.1947 r.) ukończył automatykę na Politechnice Gdańskiej. Po przyjeździe do Torunia i podjęciu pracy w toruńskiej "Elanie" związał się z miejskim środowiskiem KSS "KOR". Udostępniał swoje mieszkanie na punkt kolportażowy Wolnych Związków Zawodowych. Należał następnie do Komitetu Założycielskiego i Komitetu Zakładowego NSS "Solidarność" w swoim zakładzie pracy. W latach osiemdziesiątych był jednym z ważnych działaczy antykomunistycznego podziemia w Toruniu, współzałożycielem toruńskiego Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania. W okresie stanu wojennego został zatrzymany, a następnie internowany w ośrodkach odosobnienia w Potulicach, a następnie w Strzebielinku. W latach 1989-2001 był posłem na Sejm RP, a w latach  2007-2015 Senatorem RP, wicemarszałkiem Senatu RP VIII kadencji.

Za swoją działalność i zaangażowanie otrzymał m.in. Medal "Za zasługi dla Miasta Torunia na wstędze" oraz Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.

Tytuł Honorowego Obywatela Miasta Torunia jest zaszczytnym dowodem uznania dla osób o uznanym autorytecie moralnym, o szczególnie trwałym i niepowtarzalnym wkładzie w historię, rozwój, znaczenie i sławę miasta lub w utrwalanie, rozwijanie i aktualizację humanistycznych treści i idei zawartych w wielowiekowym dorobku miasta.

Wyróżnienie to jest przyznawane przez Radę Miasta Torunia na wniosek Kapituły Honorowych Wyróżnień Miasta Torunia. Kapitułę stanowi Konwent Seniorów Rady Miasta.

Nadanie tytułu Honorowego Obywatela Miasta Torunia potwierdzone zostaje:

• medalem, na którego awersie umieszczono Herb Miasta Torunia, rysunek salamandry (w płomieniach), dewizę "Durabo" (tzn. "Przetrwam") i napis w otoku "Honorowy Obywatel Miasta Torunia", a na rewersie umieszcza się wizerunek osoby uhonorowanej, imię i nazwisko, datę i numer medalu;
• dyplomem z wyszczególnieniem zasług;
• numerowaną odznaką;
• umieszczeniem portretu osoby uhonorowanej w Galerii Honorowych Obywateli Miasta Torunia w siedzibie Rady;
• wpisem do Księgi Honorowych Wyróżnień Miasta Torunia.

Medal i odznaka wykonane są ze srebra.

Honorowy Obywatel Miasta Torunia nabywa prawo udziału w sesjach Rady Miasta z głosem doradczym. Ma również prawo do bezpłatnego wstępu na imprezy okolicznościowe, kulturalne itp. organizowane przez organy gminy, jej jednostki i instytucje miejskie. We wszystkich jednostkach podległych Urzędowi Miasta jest poza tym załatwiany poza kolejnością.

Nadanie honorowego obywatelstwa następuje z zasady na uroczystym posiedzeniu Rady Miasta w obecności osoby uhonorowanej lub jej przedstawiciela. Wniosek o uhonorowanie przedstawia i wyróżnienie przekazuje Przewodniczący, w jego zastępstwie Wiceprzewodniczący Rady Miasta lub najstarszy wiekiem radny. Osoby uhonorowane tytułem Honorowego Obywatela Miasta Torunia mają prawo udziału w posiedzeniach Kapituły Honorowych Wyróżnień Miasta Torunia.

Zdjęcia: © UMT 2024, autorki: Agnieszka Bielecka, Małgorzata Litwin, licencja: CC BY-NC 4.0