Joanna Bator i Terezia Mora zostały laureatkami Nagrody Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im. Samuela Bogumiła Lindego. Uroczystość wręczenia wyróżnień odbyła się 26 czerwca 2022 roku w Ratuszu Staromiejskim.

Nagroda im. Samuela Bogumiła Lindego jest przyznawana od 1996 roku przez władze miejskie dwóch zaprzyjaźnionych miast: Torunia i Getyngi. Nagradzani są nią autorzy, których słowo – jak czytamy w motcie wyróżnienia – „tworzy ideały i wartości, łącząc ludzi, społeczeństwa i narody we wspólnej rozmowie”. Decyzję w sprawie wyboru tegorocznych laureatek tego zaszczytnego, polsko-niemieckiego wyróżnienia kulturalnego podjęto podczas posiedzenia w Getyndze w 2021 roku. Uroczystość wręczenia Nagrody odbyła się natomiast w Toruniu podczas ostatniego dnia Święta Miasta 2022 r. W sali mieszczańskiej Ratusza Staromiejskiego z rąk Prezydenta Miasta Torunia Michała Zaleskiego i Nadburmistrzyni Miasta Getyngi Perty Broistedt Joanna Bator oraz Terezia Mora otrzymały pamiątkowe dyplomy i plakiety oraz nagrodę finansową w wysokości 5 tys. euro.

- Z uznaniem dla naszych laureatek chcę potwierdzić, że parametry ich artyzmu spełniają najszczytniejsze przesłanie toruńsko-getyńskiego wyróżnienia literackiego. Nasze pisarki zachęcają nas do mądrości i pozwalają odkrywać znaki nadziei i zachwytu nad światem w czasach, w których zbyt często doświadczamy obaw i niepokoju o kondycję naszego pokolenia. Taką postawę docenialiśmy w Toruniu i Getyndze w 1996 roku, gdy po raz pierwszy przyznawaliśmy Nagrodę Lindego przyszłym noblistom: Wisławie Szymborskiej i Gűnterowi Grassowi. I taką postawę honorujemy także dziś, wskazując na nieprzeciętny wpływ pani Terezy Mory oraz pani Joanny Bator na polsko-niemiecką wrażliwość i polsko-niemiecką wyobraźnię literacką – mówił prezydent Torunia Michał Zaleski.

Po uroczystym wręczeniu nagród władze miast partnerskich udały się pod pomnik Samuela Lindego, znajdującego się przed budynkiem Książnicy Kopernikańskiej, aby złożyć przy nim kwiaty i tym samym upamiętnić wybitnego językoznawcę. 

Warto dodać, że jeszcze dzisiaj o godz. 17:00 będzie możliwość porozmawiania z polską laureatką Nagrody im. Lindego. W ramach Toruńskiego Festiwalu Słów na dziedzińcu Ratusza Staromiejskiego odbędzie się spotkanie autorskie z Joanną Bator. Wstęp na wydarzenie jest wolny.

Joanna Bator

Studiowała kulturoznawstwo na Uniwersytecie Wrocławskim. Ukończyła także Szkołę Nauk Społecznych przy Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Jej doktorat w dziedzinie filozofii poświęcony był filozoficznym aspektom feministycznych teorii i dyskusji, jaką feministki prowadziły z psychoanalizą i postmodernizmem. Była to jedna z pierwszych w Polsce prac na ten temat.

W latach 1999–2008 Joanna Bator pracowała jako adiunkt w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, w latach 2007–2011 wykładała również w Polsko-Japońskiej Wyższej Szkole Technik Komputerowych i kilku innych warszawskich uczelniach. W tym czasie przebywała na stypendiach w Middlesex University w Londynie, dwukrotnie w New School for Social Research w Nowym Jorku i trzykrotnie w Tokio jako stypendystka JSPS, Cannon Foundation in Europe oraz Japan Foundation. Pisała felietony i eseje w prasie polskiej i polonijnej – zawsze jako „wolny strzelec”. Jurorka międzynarodowej Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego w latach 2012–2014. Jest znawczynią i wielbicielką japońskiej kultury. Efektem pierwszego dwuletniego pobytu Joanny Bator w Japonii była książka Japoński wachlarz. W jej powieściach jest również wiele odniesień i inspiracji związanych z japońską kulturą. W sumie spędziła w Japonii cztery lata.

Od 2011 Joanna Bator nie jest związana z żadną instytucją naukową i poświęca się głównie pisaniu. Pierwsza powieść, Piaskowa Góra przyniosła jej sukces w Polsce i za granicą. Otrzymała Nagrodę Literacką „Nike” za powieść Ciemno, prawie noc.

Wybrane dzieła:

• Feminizm, postmodernizm, psychoanaliza, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2002
• Kobieta, Warszawa: Twój Styl, 2002
• Japoński wachlarz, Warszawa: Twój Styl, 2004
• Piaskowa Góra, Warszawa: W.A.B., 2009
• Chmurdalia, Warszawa: W.A.B., 2010
• Japoński wachlarz. Powroty, Warszawa: W.A.B., 2011
• Ciemno, prawie noc, Warszawa: W.A.B., 2012
• Rekin z parku Yoyogi, Warszawa: W.A.B., 2014
• Wyspa łza, Kraków: Znak, 2015
• Rok królika, Kraków: Znak, 2016
• Purezento, Kraków: Wydawnictwo Znak, 2017
• Gorzko, gorzko, Kraków: Wydawnictwo Znak, 2020

Terezia Mora

Urodziła się w 1971 roku w węgierskim Sopron w rodzinie mniejszości niemieckiej. W 1990 roku wyjechała na studia do Berlina (hungarystyka i teatroznawstwo), od tego czasu mieszka w Berlinie.

Swoje utwory pisze wyłącznie po niemiecku, natomiast dużo tłumaczy z węgierskiego na niemiecki (m.in. prozę wybitnego pisarza Petera Esterhazy).

Najbardziej znane utwory:

• Osobliwa materia (niem. 1999, pol. 2007)
• Każdego dnia (niem. 2004, pol. 2006)
• Die Liebe unter Aliens (2016)
• Fleckenverlauf. Ein Arbeits- und Tagebuch (2021)

Jej proza jest trudna w odbiorze, przepełniona duszną tajemniczością wynikającą z niemożności komunikacji między ludźmi. Akcja jej opowiadań i powieści toczy się w niesprecyzowanym miejscu i czasie, w jakieś środkowoeuropejskiej prowincji XX wieku, którą zaludniają postaci wykluczonych, wyobcowanych, obcych. Historie ze szczątkową akcją dzieją się w wąskich szczelinach pomiędzy: milczeniem i słowami, jawą a snem, bliskimi i wrogami, potrzebą bliskości a przemocą. Pisze precyzyjnym, prostym i dosadnym językiem, wciągającym czytelnika w wir tej dziwnej rzeczywistości.

Ważniejsze nagrody literackie:

• Ingeborg Bachmann Preis (1999)
• Adalbert von Chamisso Preis (2010)
• Deutscher Buchpreis (2013)
• Georg Büchner Preis (2018)

Kapituła

O wyborze tegorocznych laureatek zadecydowali członkowie Kapituły ze strony polskiej:

• prof. dr hab. Leszek Żyliński, kierownik zakładu w katedrze Filologii Germańskiej na UMK, historyk literatury, członek kapituły poprzedniej kadencji,
• dr hab. Radosław Sioma, pracownik Zakładu Literatury Młodej Polski i Dwudziestolecia Międzywojennego Instytutu Literatury Polskiej na UMK,
• dr Adam Marszałek, historyk i jednocześnie bardzo prężnie działający wydawca publikacji w wielu językach świata. Jego oficynę wydawniczą w ubiegłym roku opuściło 500 nowych tytułów,
• dr hab. Violetta Wróblewska prof. UMK – nowy członek kapituły, doktor habilitowana, profesor nadzwyczajny w Zakładzie Folklorystyki i Literatury Popularnej w Katedrze Kulturoznawstwa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Zajmuje się folklorem tradycyjnym i współczesnym, kulturą i literaturą dziecięco-młodzieżową oraz popularną.

W prestiżowym gronie dotychczasowych laureatów są m.in.: Wisława Szymborska, Herta Müller, Marcel Reich-Ranicki, Tadeusz Różewicz, Tankred Dorst, Andrzej Stasiuk, Wiesław Myśliwski, Günter Grass i Zbigniew Herbert. W zeszłym roku natomiast wyróżnione zostały Dorota Masłowska i Dea Loher. Przejdź do listy laureatów poprzednich edycji Nagrody im. Samuela Bogumiła Lindego.

Fot. Sławomir Kowalski