Powstało Centrum Badań i Konserwacji Dziedzictwa Kulturowego UNESCO
W jego skład wejdą laboratoria i pracownie wyposażone w najnowocześniejszą aparaturę naukowo-badawczą. Obiekt stanie się kolejną wizytówką uznawanej na całym świecie szkoły konserwacji zabytków Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
W siedzibie Wydziału Sztuk Pięknych UMK przy ul. Sienkiewicza 30/32 w Toruniu, 9 grudnia 2022 r. miało miejsce uroczyste otwarcie budowanego od 2019 r. Centrum Badań i Konserwacji Dziedzictwa Kulturowego. Centrum powstało w ramach projektu Monumentum Sonus Visio Akademickie Centra Przemysłów Kreatywnych Kultury, Sztuki i Ochrony Zabytków, realizowanego w ramach konsorcjum zawartego pomiędzy UMK a Wyższą Szkołą Gospodarki w Bydgoszczy, przy współfinansowaniu Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Całkowita wartość projektu wyniosła ponad 50 mln zł, a unijne dofinansowanie przekroczyło 38 mln zł.
Obecny na uroczystości prezydent Torunia Michał Zaleski podziękował władzom Uniwersytetu Mikołaja Kopernika za to, że otwarcie Centrum następuje tuż po 25. rocznicy wpisania Zespołu Staromiejskiego na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. - Uniwersytet Mikołaja Kopernika to perła w koronie miasta Torunia. Diamentem w tej koronie jest Wydział Sztuk Pięknych. To ten wydział promuje Toruń na całym świecie. To absolwenci tego wydziału trafiają do miejsc wyjątkowych, szczególnych na całym świecie. To ich rękę można zobaczyć w najważniejszych miejscach dbałości o zabytki nie tylko Torunia i Polski, ale i świata. Dlatego cieszy to, że baza Wydziału Sztuk Pięknych zostanie tak znakomicie wzbogacona - podkreślił prezydent Michał Zaleski.
Wspomniał, że koncepcja powstania Centrum zrodziła się w latach 2008-2009, kiedy wspólnie z władzami uczelni i Radą Miasta Torunia, podjął decyzję, aby przeznaczyć ponad 1,5 mln zł na prace koncepcyjne, przygotowawcze i rozpoczęcie prac projektowych związanych z inwestycją. Stało się tak dlatego, że nasze miasto z chęcią, bez potrzeby nacisku, chce pomagać Uniwersytetowi Mikołaja Kopernika. Przy okazji wymienił inne wspólne inicjatywy miasta i uczelni. - Realizujemy także wspólnie Kopernikańskie Centrum Integracji, miasto ma swój udział w realizacji Centrum Nauk Technicznych, czy Centrum Medycyny Weterynaryjnej, wcześniej Od Nowa, kompleksy sportowe, czy Collegium Humanisticum. Obecność miasta w realizacjach inwestycyjnych uniwersytetu jest oczywista dla nas, mieszkanek i mieszkańców Torunia, którzy chcą dbać o swoją uczelnię - dodał prezydent.
Włodarz miasta przypomniał o tym jak ważne przy realizacji inwestycji były środki z Unii Europejskiej. Podziękował projektantom, wykonawcom i nadzorowi inwestycyjnemu. - Ten obiekt i ta architektura niewątpliwie zwraca i przykuwa uwagę. Dzieło UMK w Toruniu jest gotowe do eksploatacji, eksploatacja jest w dobrych rękach, w rękach władz rektorskich UMK i dziekańskich Wydziału Sztuk Pięknych ku chwale Uniwersytetu i miasta Torunia. Prezydent Michał Zaleski wręczył rektorowi Uniwersytetu Mikołaja Kopernika okolicznościowy witraż z herbem Torunia i list okolicznościowy.
Rektor prof. dr hab. Andrzej Sokala podkreślił, że oddany do użytku obiekt będzie jednym z najnowocześniejszych obiektów Uniwersytetu zarówno pod względem architektonicznym, jak i pod względem wyposażenia. - Na dobre pozostanie wizytówką i dumą naszej uczelni. Budynek i jego wyposażenie stworzą możliwości dalszego rozwoju toruńskiej szkoły konserwacji, z której jesteśmy dumni. Jednak bez jej doświadczenia, bez jej dorobku, ani ten piękny budynek, ani nowoczesna aparatura, nie miałyby sensu - zaznaczył rektor. Powiedział też, że realizacja inwestycji wymagała wieloletnich przygotowań i starań ze strony władz uczelni, pracowników Wydziału Sztuk Pięknych, jak również partnerów uniwersytetu – Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Gminy Miasta Toruń oraz Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy. Podziękował wszystkim, którzy włączyli się w przygotowania i realizację projektu.
Profesor wspomniał o zbliżającej się 550. rocznicy urodzin patrona Uniwersytetu. - To ważny czas dla naszej społeczności. Czas przypominający także te wszystkie cechy Kopernika, które stały się fundamentem rozwoju toruńskiej szkoły konserwacji. Myślę o szerokich horyzontach, o wszechstronności zainteresowań, o głębokiej wiedzy, skrupulatności i wytrwałości w pracy, o geniuszu wreszcie i wielkiej odwadze. Powiedział też o kolejnej ważnej, 25. rocznicy wpisania Torunia na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. - Z satysfakcją myślimy o tym, że toruńskie zabytki odzyskują swój dawny blask dzięki pracownikom, studentom i absolwentom UMK. Centrum Badań i Konserwacji Dziedzictwa Kulturowego staje się kolejnym symbolem naszych aspiracji i świadectwem naszych możliwości. Przypomina także o naszej bogatej tradycji kształcenia artystycznego i konserwatorskiego. Siłą toruńskiego ośrodka konserwacji była i jest jego interdyscyplinarność, jest stała obecność ekspertów i osiągnięć w różnych dziedzinach naukowych.
Centrum Badań i Konserwacji Dziedzictwa Kulturowego otwiera zupełnie nowe możliwości rozwoju toruńskiej konserwacji jako dziedziny badań naukowych i kształcenia, ale także zupełnie nowe możliwości rozwoju współpracy z właścicielami, zarządcami zabytków i dzieł sztuki. Pracownicy Centrum zajmą się badaniami różnego rodzaju dzieł, kompleksową konserwacją i restauracją zabytków, tworzeniem projektów konserwatorskich oraz rozwijaniem nowych metod konserwacji.
W skład Centrum wchodzi pięć laboratoriów oraz dwie pracownie. Są to: Laboratorium Badań i Konserwacji Elementów i Detali Architektonicznych, Laboratorium Badań i Konserwacji Malarstwa i Rzeźby Polichromowanej, Laboratorium Badań Fizyko-Chemicznych i Nieniszczących, Laboratorium Badań i Konserwacji Papieru i Skóry, Laboratorium Badań i Konserwacji Sztuki Nowoczesnej, Pracownia fotograficzna oraz Pracownia Inwentaryzacji i Badań Zabytków Architektury. Ulokowane one są w budynku mającym ponad 4000 m kw. powierzchni całkowitej.
Zakupionych zostało około 115 urządzeń, które będą wykorzystywane w badaniach i konserwacji: naturalnych i sztucznych kamieni, spoin i zapraw, zabytków metalowych, archeologicznych i rzemiosła artystycznego, obrazów sztalugowych, malowideł ściennych, rzeźb drewnianych, manuskryptów, książek, tkanin, fotografii itp., a także w badaniach architektonicznych konstrukcji murowanych i drewnianych. W ramach działalności gospodarczej Centrum wykonywane będą prace konserwatorsko-restauratorskie oraz badania konserwatorskie (ekspertyzy) na zlecenie instytucji zewnętrznych.
Zdj. Sławomir Kowalski