Muzeum Podróżników im. Tony’ego Halika - oddział Muzeum Okręgowego w Toruniu uroczyście otworzył 1 czerwca 2023 r. wystawę „Alebrijes. Fantastyczne stworzenia w sztuce ludowej Meksyku”. Gościem wydarzenia był Ambasador Meksyku w RP - Juan Sandoval Mendiolea.

Pod intrygującym tytułem wystawy kryje się niezwykle barwna ekspozycja meksykańskich rzeźb – tytułowych Alebrijes. – Od kilkunastu lat Muzeum Podróżników promuje wystawy sztuki Meksyku poprzez cykl spotkań z podróżnikami w formie różnego rodzaju prelekcji, wykładów, ale przede wszystkim wystaw. Z ramienia Muzeum Okręgowego wystawę przygotowała dr Magdalena Nierzwicka, ale wystawa nie zaistniałaby bez pomocy Ambasady Meksyku, za co serdecznie dziękujemy - powiedziała otwierając wystawę dyrektor Muzeum Okręgowego w Toruniu Aleksandra Mierzejewska.

Jak podkreślił prezydent Torunia Michał Zaleski: – Patrząc na to co widzimy w tym miejscu to są cuda artystycznej twórczości. Powstały dzięki umysłowi i dłoniom artystek i artystów z Meksyku, którzy pracowali w Polsce. Są to dzieła narodu meksykańskiego, bo przecież to sztuka narodowa, ale cieszymy się, że możemy obejrzeć je w Toruniu w dniu szczególnym. 1 czerwca to Dzień Dziecka, a dzieci lubią takie twory wyobraźni i fantazji, kolorowe, pełne ekspresji. Miasto Toruń z radością przyjmuje wszystkich, którzy gdzieś ze świata chcą być z nami. Ekscelencjo, Panie Ambasadorze, z radością chciałbym poinformować, że Toruń to dobre miasto na tą prezentację sztuki meksykańskiej i na przyszłe, na co bardzo liczymy w Toruniu - powiedział prezydent i wręczył Ambasadorowi Meksyku w RP pierniki wraz z wizerunkiem Torunia.

Ambasador Juan Sandoval Mendiolea podkreślił, że to zaszczyt dla Ambasady Meksyku zainaugurować meksykańską wystawę w siedzibie Muzeum Okręgowego wspaniałego miasta Torunia, wpisanego przez UNESCO na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości. - Dla Meksyku fakt, że Toruń jest obiektem Światowego Dziedzictwa ma głęboki wydźwięk, ponieważ Meksyk ma 13 miast Światowego Dziedzictwa Kultury, które wraz z 22 innymi miejscami dają łącznie 35 obiektów, co czyni nas pierwszym krajem w Ameryce i 7 na świecie z największą liczbą obiektów Dziedzictwa Światowego. Serdecznie witam na uroczystości utwierdzającej stosunki przyjaźni i współpracy między Meksykiem a Polską. W tym roku obchodzimy 95-lecie tej współpracy. Dziś możemy razem celebrować kulturę, sztukę, a przede wszystkim przyjaźń dwóch narodów, które choć geograficznie wydają się odległe, są sobie bardzo bliskie dzięki naszym podobieństwom, ciągłej współpracy oraz pragnieniu, abyśmy każdego dnia stawali się coraz bardziej związanymi ze sobą partnerami - powiedział Juan Sandoval Mendiolea.

Terminem alebrije określa się rzeźby nierzeczywistych kolorowych stworów, należących do gatunku meksykańskiego rzemiosła ludowego. Za ich twórcę uważa się Pedra Linaresa (1906–1992), artystę pracującego w niezwykle popularnej w Meksyku technice cartonería, na gruncie europejskim określanej mianem papier-mâché. Alebrijes powstają z papieru, kleju uzyskiwanego z mąki i wody oraz szkieletu (z trzciny i drutu) nadającego formę ciału. Po wyschnięciu malowane są w jaskrawych kolorach i pokrywane wyszukanymi wzorami. Wygląd tych stworzeń zależy od nieskrępowanej wyobraźni artysty, która pozwala im łączyć cechy fizyczne różnych zwierząt pochodzących ze świata jawy i snu. Interesującym zjawiskiem są doroczne pochody gigantycznych alebrijes organizowane w Mieście Meksyk. To niezwykłe widowisko, które jest zarazem konkursem na najciekawsze alebrije, po raz pierwszy zostało zorganizowane w 2007 r. z inicjatywy Museo de Arte Popular. Ogromne stwory umieszczane są na ruchomej platformie ciągniętej przez ludzi głównymi ulicami meksykańskiej stolicy.

Artyści tworzący alebrijes zainspirowali rzeźbiarzy ze stanu Oaxaca trudniących się produkcją niewielkich figurek zwierzęcych z drewna copal. Od lat 80. XX w. zaczęli bowiem tworzyć fantastyczne stwory, do których przylgnęła nazwa alebrijes ze względu na podobieństwo w użyciu nierzeczywistych form, kolorów oraz motywów zdobniczych. W zależności od wielkości rzeźby i złożoności wzorów, dekorowanie zajmuje od kilku do kilkunastu dni pracy, które wymaga skupienia i dużych umiejętności manualnych.

Dziś alebrijes zyskują coraz większą popularność i uznanie nie tylko w Meksyku, ale również w Stanach Zjednoczonych i Europie.

Prezentowane na wystawie rzeźby alebrijes pochodzą z kolekcji Ambasady Meksyku w Polsce. Powstały dzięki współpracy Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie i Muzeum Sztuki Ludowej z Meksyku zrealizowanej w latach 2016–2020. Alebrijes stworzono w Warszawie podczas wizyt wybitnych artystów meksykańskich: Oscara Becerry, Irvinga Mondragóna i José Luisa Masseya. Ekspozycja została uzupełniona przedmiotami ze zbiorów Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie i kolekcji prywatnej Marty Skwirowskiej.

Zapraszamy wszystkich do odwiedzenia tej wyjątkowej i barwnej wystawy.

Fot. Sławomir Kowalski