Już niebawem ważna data dla toruńskiej komunikacji miejskiej. 16 listopada 2023 r. minie 99 lat, odkąd na ulice Torunia wyjechał pierwszy miejski autobus. Z tej okazji Miejski Zakład Komunikacji przygotował niespodziankę dla pasażerów – przejazdy zabytkowym autobusem marki Jelcz.

Zabytkowy już Jelcz 120 MM/1 o numerze bocznym 413, z silnikiem MAN-a, jest najstarszym autobusem w taborze Miejskiego Zakładu Komunikacji w Toruniu. Autobus ten wyprodukowano w 1994 roku (pierwsza rejestracja lipiec 1994) i jak na owe czasy stanowił prawdziwy hit, gdyż był to pierwszy wóz z automatyczną skrzynią biegów w toruńskim taborze. Początkowo jeździło nim tylko dwóch kierowców.

- Uznaliśmy, że jest to kawałek naszej historii i postanowiliśmy, że autobus ten zostanie odrestaurowany i pozostanie w naszym taborze na zasadzie pojazdu zabytkowego. Jest on w pełni sprawny, na bieżąco serwisowany, tak jak wszystkie inne wozy przechodzi wymagane przeglądy – mówi rzecznik prasowy MZK w Toruniu Sylwia Derengowska. - Stanowi on nie lada atrakcję dla miłośników komunikacji. Nierzadko pasjonaci dzwonią i pytają, czy można go spotkać na jakiejś linii, gdyż chcą odbyć przejażdżkę, zrobić zdjęcie. Tak jak nasz zabytkowy tramwaj turystyczny, jest też wynajmowany na wycieczki, śluby, wieczory panieńskie.  Na regularne linie wyjeżdża rzadko, by się rozruszać, gdyż – jak wiadomo – pojazdom nie służy, gdy dłuższy czas stoją nieużywane. Rocznicowe kursy są więc okazją do ciekawej przejażdżki.

Zabytkowy, czerwony jelcz będzie kursował 16 listopada na trasie linii nr 11 jako zwykły autobus rozkładowy. Obowiązują w nim standardowe bilety MZK, czyli jeśli ktoś jeździ na bilet normalny, kasuje normalny, na ulgowy – to ulgowy, na miesięczny – to w razie kontroli okazuje miesięczny.

• Odjazdy z pętli Koniuchy: godz. 10:35, 12:05, 13:51, 15:21, 17:06.
• Odjazdy z pętli Spacerowa: godz. 11:17, 12:47, 14:36, 16:10, 17:50.

Potem zabytkowy jelcz będzie odpoczywał, ale jeśli ktoś chciałby odbyć podróż w klimacie retro, może go wynająć. Kontakt z Biurem Obsługi Klienta: tel. 783 898 988, 56 612 18 07, 56 612 18 08, e-mail: bok@mzk-torun.pl

Pierwsze autobusy na ulicach Torunia pojawiły się 16 listopada 1924 roku. Były to cztery pojazdy marki Ford kursujące pomiędzy Dworcem Toruń Miasto a Dworcem Toruń Przedmieście (Główny). Rok później autobusy dojeżdżały do Podgórza i Jakubskiego Przedmieścia.

Po kilkunastu miesiącach uznano, że komunikacja autobusowa jest nierentowna i ją zawieszono. Wznowienie ruchu autobusowego nastąpiło w 1940 roku, kiedy okupant, nie mogąc odbudować zniszczonej linii tramwajowej przez most drogowy do Dworca Głównego, kupił 9 nowych autobusów marki Gräf Stift i 11 przyczepek. Autobusy te początkowo napędzane były benzyną, później przystosowano je na napęd ropny, a ostatecznie na gaz świetlny i drewno. 

Pod koniec 1945 roku tabor autobusowy prawie w ogóle nie istniał, gdyż został przez niemieckie wojska zabrany lub zdekompletowany. Pierwszy autobus po wojnie został uruchomiony 9 lutego 1946 roku i kursował do Dworca Głównego. Drugi od 1 sierpnia i jeździł tą samą trasą w nocy. 4 listopada uruchomiono trzeci autobus, który kursował na linii łączącej plac Rapackiego z Podgórzem. Były to autobusy montowane z części wozów pozostałych po wojnie.  

W 1952 r. do eksploatacji wprowadzono pierwszy nowy autobus Ikarus 30. Była to kropla w morzu potrzeb, więc rok później sprowadzono autobusy z tzw. "upłynnienia" marki Magirus oraz Mavag z Katowic. Od 1955 roku stanu taboru zaczął się poprawiać. Na ulicach pojawiły się autobusy krajowej produkcji - Star-52. Pod koniec 1958 roku było w Toruniu 14 autobusów, które obsługiwały linie łączące Podgórz, Rudak i Bielany.

Kolejne lata to stopniowy rozwój komunikacji miejskiej zarówno autobusowej, jak i tramwajowej. Przyczynił się do tego rozwój miasta, a co za tym szło – większe zapotrzebowanie na przewozy. W latach 60-ytch pasażerów przewoziły autobusy marki San (różne typy) i Jelcz.

Do połowy lat 70-tych liczba linii wzrosła do ośmiu. Znacznym utrudnieniem był brak odpowiedniego miejsca postojowego i naprawczego dla autobusów. Pojazdy stacjonowały i były remontowane na terenie zajezdni tramwajowej. Wybudowany w 1949 roku garaż dawno już nie zaspokajał potrzeb. Na początku lat 70. zamknięto fragment ulicy Bema i tam zorganizowano prowizoryczny plac postojowy dla autobusów. Później tak samo zagospodarowano plac obok stadionu żużlowego.

Poważna zmiana nastąpiła we wrześniu 1976 r., kiedy oddano do użytku zajezdnię autobusową z zapleczem technicznym przy ulicy Legionów. Obiekt, po modernizacjach przeprowadzonych w latach 1983 i 1984, pełni te funkcję do dziś. 

W kolejnych latach w systemie komunikacji autobusowej wprowadzano zmiany: wydłużano istniejące linie i uruchamiano nowe, poprawiano jakość obsługi. Od 1984 r. po Toruniu jeździły tylko Jelcze PR 110. W 1992 r. na ulice wyjechał kolejny typ Jelcza - 120M posiadający turbodoładowane silniki. Rok później zakupiono dwa autobusy o małej pojemności (Autosan H-6-20) służące do obsługi linii o małym natężeniu ruchu, głównie na trasie osiedle Brzezina - plac Teatralny. 

W celu przystosowania komunikacji autobusowej dla potrzeb osób niepełnosprawnych zakupiono 10 pojazdów ze specjalnymi windami przeznaczonymi do transportu pasażerów na wózkach inwalidzkich oraz dwa autobusy z częściowo obniżoną podłogą typu Jelcz 121M z ekologicznym silnikiem i automatyczną skrzynią biegów.

Od 1999 r., by ograniczyć niekorzystny wpływ pojazdów na stan środowiska naturalnego, na ulicach Torunia pojawił się autobus Jelcz 120M/3 z silnikiem ekologicznym polskiej produkcji - Wytwórni Silników "PZL - Mielec". Rok później kupiono trzy "małe" Jelcze M081 MBEDJ na podwoziu Mercedes-Benz Vario 814D oraz siedem Jelczy M120/3. W roku 2003 zakupiono pierwsze trzy autobusy marki MAN NL 283, w 2004 kolejne cztery i w 2005 - osiem. 

W 2006 r., w ramach projektu „Odnowa infrastruktury transportu publicznego w Toruniu w latach 2005-2006”, zakupiono 10 niskopodłogowych MAN-ów Lion City z klimatyzacją kabiny kierowcy. W tym samym roku dokupiono kolejnego MAN-a z całkowitą klimatyzacją przedziału pasażerskiego. 

Rok 2007 to nowy rozdział w historii toruńskich autobusów. Miasto wzbogaciło się o kolejnych dziewieć MAN-ów Lion City wyposażonych w automaty do sprzedaży biletów jednorazowych.

Od 2010 r. przez 7 lat, dostawcą floty autobusowej była firma Solaris, która przez ten czas dostarczyła model Urbino w różnej konfiguracji, w tym pięć autobusów o długości 8,6 m, 50 autobusów 12-metrowych (w tym trzy z napęden CNG i jeden hybrydowy) oraz jeden autobus 18-metrowy. Na początku 2017 r. we flocie MZK pojawiło się pieć autobusów marki Ursus (trzy 12-metrowe i dwa 10-metrowe).

Kolejnym etapem odnowy taboru toruńskiego przewoźnika była największa w historii dostawa 35 nowych autobusów, w tym 14 hybrydowych MAN-ów i 21 pojazdów z klasycznym napędem diesla produkcji firmy Solaris. Autobusy te rozpoczęły służbę przed końcem 2018 roku.

31 maja 2022 r. Toruń zrobił kolejny, milowy krok w stronę ekologicznej komunikacji miejskiej – wprowadził do taboru sześć autobusów elektrycznych. Są to pojazdy nie tylko komfortowe, ale przede wszystkim ekologiczne, zeroemisyjne. Ściśle związana z pojawieniem się elektrycznych autobusów jest infrastruktura do ich ładowania, którą także zakupiliśmy. Trzy tzw. ładowarki wolne stanęły na terenie zajezdni autobusowej, a trzy ładowarki szybkie, pantografowe, posłużą do ładowania elektrobusów na pętlach - po jednej na pętli na pl. św. Katarzyny, Uniwersytet, i Rubinkowo II. Autobusy zostały zakupione dzięki dofinansowaniu z UE, w ramach projektu „Poprawa funkcjonowania komunikacji miejskiej w Toruniu - BiT City II”. Dostawcą autobusów był Solaris Bus & Coach sp. z o.o.

Autobusy elektryczne są droższe niż napędzane olejem. W ramach ww.  kontraktu jeden autobus kosztował ponad 2,7 mln zł brutto (umowa z 30.09.2020 r.), a kupiony niemal w tym samym czasie (umowa z 8.09.2020 r.) autobus zasilany olejem napędowym – 1,3 mln zł brutto. Najistotniejszą kwestią jest jednak ekologia –autobusy elektryczne nie generują spalin i są przyjazne dla środowiska. Ponadto poruszają się niezwykle cicho. 

Tą ścieżką miasto podąża dalej. Cztery kolejne elektryki pojawiły się w Toruniu w maju br. Pojazdy oraz infrastrukturę do ich ładowania (dwie podwójne ładowarki tzw. „wolne” na terenie zajezdni autobusowej przy ul. Legionów) zakupiono dzięki dofinansowaniu z programu Zielony Transport Publiczny realizowanemu przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Dostawcą autobusów był także Solaris, a koszt zakupu to ponad 11,7 mln zł brutto.

Obecnie MZK posiada 150 autobusów: 46 autobusów MAN (w tym 14 hybrydowych), 99 autobusów Solaris (w tym 10 elektrycznych, jedna hybryda, trzy CNG), pięć autobusów Ursus. Ponadto w skład taboru wchodzą dwa zabytkowe jelcze oraz autobus nauki jazdy.

W miarę pozyskiwania zewnętrznych środków tabor będzie nadal sukcesywnie modernizowany.