Przedstawiciele profesjonalnych środowisk związanych z ochroną zabytków z Polski i Litwy spotkali się w Toruniu by dyskutować wokół systemów ochrony zabytków oraz kluczowych problemów konserwatorskich i urbanistycznych kompleksów zabytkowych w historycznych ośrodkach miejskich.

Polsko-litewska konferencja i wizyta studyjna z cyklu „Wspólne Doświadczenia Konserwatorskie” rozpoczęła się 9 października 2025 roku w Sali Mieszczańskiej Ratusza Staromiejskiego.

Głównym założeniem, połączonej z wizytą studyjną, drugiej, polsko-litewskiej konferencji z cyklu: „Wspólne Doświadczenia Konserwatorskie”, organizowanej przez Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA oraz Departament Dziedzictwa Kulturowego przy Ministerstwie Kultury Republiki Litewskiej jest spotkanie przedstawicieli profesjonalnych środowisk związanych z ochroną zabytków z obydwu państw oraz prezentacja i dyskusja wokół systemów ochrony zabytków w Polsce i na Litwie i kluczowych problemów konserwatorskich i urbanistycznych kompleksów zabytkowych w historycznych ośrodkach miejskich. Pierwsze spotkanie z cyklu odbyło się w Wilnie (2023), tym razem organizatorzy zaprosili do Torunia, zabytkowego miasta również znajdującego się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO.

W trakcie konferencji poruszone zostaną m.in. tematy związane z realizacją zapisów Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego oraz założenia i wyzwania systemów ochrony zabytków na Litwie i w Polsce (w tym rola takich instytucji jak: Departament Dziedzictwa Kulturowego przy Ministerstwie Kultury Republiki Litewskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Instytut “Polonika”). Dodatkowo, w ramach wizyty studyjnej, uczestnicy zapoznają się z realizacją systemu ochrony zabytków w praktyce, poprzez prezentacje wybranych obiektów zabytkowych w Toruniu i prowadzonych w nich projektów konserwatorskich, jak również z możliwościami badawczo-konserwatorskimi niedawno powstałego, nowoczesnego Centrum Badań i Konserwacji Dziedzictwa Kulturowego na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

W spotkaniu biorą udział doświadczeni eksperci, w tym przedstawiciele: Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Narodowego Instytutu Dziedzictwa, Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków w Toruniu, Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Toruniu. W gronie prelegentów znaleźli się, m.in.: dr hab. Joanna Kucharzewska, prof. UMK; dr hab. Magdalena Iwanicka, prof. UMK, dr hab. Piotr Niemcewicz, prof. UMK, Izabela Brzostowska, Emanuel Okoń, Robert Kola oraz Anna Marconi-Betka. 

Tematyka wystąpień dotyczy zarówno problematyki legislacyjnej, przyjętych (i postulowanych) rozwiązań instytucjonalnych, jak również sfery technologicznej i konserwatorskiej. Eksperci z obu państw koncentrują się na istniejących systemach ochrony zabytków i funkcjonowaniu różnych instytucji dedykowanych ochronie dziedzictwa materialnego, jak również na wyzwaniach i obserwowanych problemach. Zapoznają się także z praktycznym aspektem podejmowanych działań w ochronie i restauracji obiektów zabytkowych. 

Konferencja wraz z wizytą studyjną odbywa się w dniach 9-10 października 2025 r. w zabytkowych przestrzeniach Torunia, w salach Muzeum Okręgowego w Toruniu (Ratusza Staromiejskiego) oraz nowoczesnych laboratoriach konserwatorskich Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Organizatorami przedsięwzięcia są Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą Polonika oraz Departament Dziedzictwa Kulturowego przy Ministerstwie Kultury Republiki Litewskiej (K Kultūros paveldo departamentas prie Kultūros ministerijos). 

Partnerzy wydarzenia to Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Miasto Toruń, Instytut Polski w Wilnie, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Muzeum Okręgowe w Toruniu.

Tekst: Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA

Fot. © UMT 2025, autor: Wojtek Szabelski, licencja: CC BY-NC 4.0