W Centrum Kultury Dwór Artusa odbyła się uroczysta 10. sesja Rady Miasta Torunia, podczas której tytuły Honorowego Obywatela Miasta Torunia odebrali: prof. Alicja Grześkowiak, prof. Stanisław Dembiński oraz Marszałek Jan Wyrowiński.

Uroczyste sesje Rady Miasta Torunia organizowane są corocznie z okazji kolejnej rocznicy lokacji Torunia. W roku 2024, 28 grudnia, przypadała 791. rocznica nadania praw miejskich Toruniowi – to emblematyczne dla dziejów miasta wydarzenie przywołał w swoim wystąpieniu otwierającym 10. sesję – uroczystą – przewodniczący Rady Miasta Torunia, Łukasz Walkusz. Wydarzenie, która odbyła się 30 grudnia 2024 r., skupiła szerokie grono osób związanych z Toruniem: parlamentarzystów, przedstawicieli samorządu, jednostek miejskich, służb mundurowych, duchowieństwa, konsulów honorowych, rektorów uczelni wyższych. 

Najważniejszym punktem wydarzenia było nadanie Honorowego Obywatelstwa Miasta Torunia trojgu zasłużonym torunianom, którzy swoją wieloletnią działalnością na rzecz demokracji, praw człowieka oraz walki o suwerenność Polski, przyczynili się do kształtowania historii naszego kraju oraz naszego miasta. Ich życiorysy i zasługi przedstawili w laudacjach: prof. Alicji Grześkowiak - wiceprzewodniczący RMT Michał Jakubaszek prof. Stanisława Dembińskiego – wiceprzewodniczący RMT prof. Marcin Czyżniewski, Marszałka Jana Wyrowińskiego – radny Michał Wojtczak. Medale, dyplomy z wyszczególnieniem zasług i  numerowane odznaki nowym Honorowym Obywatelom wręczyli członkowie Kapituły Honorowych Wyróżnień Miasta Torunia.

- Wielki to zaszczyt dla mnie i wielka radość. Przyznanie mi tytułu Honorowego Obywatela Miasta uważam za uznanie moich związków z Toruniem i działań na jego rzecz. Żyję w Toruniu niemal od 80 lat. Od tego czasu Toruń to moja mała ojczyzna, tu mieszkają bliskie mi osoby, tu przeżywam moje radości, ale i smutkimówiła wzruszona prof. Alicja Grześkowiak.

- Nigdy nie przypuszczałem, że przyjdzie taki dzień, kiedy będę zabierał głos w tym miejscu obdarowany najwyższym w mieście wyróżnieniem. Jestem bardzo wzruszony i pełen wdzięczności za to, że taka decyzja przez Kapitułę została podjęta. Z kaszubskiego domu w rodzinnych Brusach wyruszyłem w świat uposażony przez rodziców w wywodzący się z chrześcijaństwa i pomorskiej tradycji kanon wartości, któremu starałem się być wierny przez całe życie mówił marszałek Jan Wyrowiński. 

- Bardzo wysoko cenię sobie ten tytuł, jestem zaszczycony i bardzo dziękuję. Dzisiejsze wyróżnienia, będące kontynuacją ostatnich trzech takich nominacji – prezydenta Jerzego Wieczorka, profesorów Antoniego Stawikowskiego i Jana Hanasza, są upamiętnieniem niewątpliwie historycznego ewenementu, jakim była walka tej części obywateli Torunia, związanej z Solidarnością Lecha Wałęsy, o zmianę ustroju Polski. Zwieńczeniem tej walki były wybory 4 czerwca wspomniał w swoim wystąpieniu prof. Stanisław Dembiński.

- Dołączają Państwo do grona Honorowych Obywateli Miasta Torunia, ponieważ jesteście współtwórcami naszej wolności oraz społeczeństwa obywatelskiego. Zawsze służyliście prawdzie, a godność i prawa człowieka były dla Was zawsze najwyższym dobrem. Już w czasach wolności Wasze najlepsze kompetencje naukowe, zawodowe i społeczne wykorzystywaliście do rozwoju kraju, umacniania demokracji i suwerenności Polski – zwrócił się do trojga nowych Honorowych Obywateli Miasta Torunia prezydent Paweł Gulewski.

W dalszej części uroczystej sesji prezydent Paweł Gulewski dokonał podsumowania kończącego się roku 2024 r. w Toruniu. W tym właśnie roku 7 maja nowo wybrani prezydent oraz radni złożyli przysięgę i formalnie rozpoczęli pełnić kadencję na swych stanowiskach. - Po niespełna ośmiu miesiącach powracam do nadziei i zapewnień, jakie wyraziłem u początku swojej prezydenckiej służby. Jej nośność odniosłem do fenomenu toruńskiego i swoistego shake’a, a więc symbiozy ośmiowiekowego dziedzictwa Torunia i stałej skłonności Torunia do innowacyjności. Uznałem to za klucz do przyszłości Torunia w najbliższych latach – mówił prezydent Paweł Gulewski podczas uroczystej sesji Rady Miasta. Obok wskazania podjętych już oraz zrealizowanych działań, prezydent zwrócił szczególną uwagę na budżet miasta na rok 2025, który został przyjęty podczas 9. sesji Rady Miasta. Jak określił go prezydent jest to budżet o charakterze aktywizującym, w którym znacząco wzrosły nakłady na szereg dziedzin życia i funkcjonowania miasta. W porównaniu z kończącym się rokiem 2024 na kulturę przeznaczone zostanie o 31% funduszy więcej (122 mln zł), na ochronę zdrowia o 30% więcej (35 mln zł), na czystość w mieście o 54% więcej (10,3 mln zł), na budownictwo społeczne o 35% więcej (50 mln zł), na sport o 20% więcej (52 mln zł), na system opieki nad dziećmi do lat 3 o 45% więcej (15,4 mln zł), na wsparcie osób z niepełnosprawnościami o 56% więcej (5,6 mln zł) i na transport zbiorowy o 7% więcej (135,6 mln zł).


Sylwetki Honorowych Obywateli Miasta Torunia (informacja Biura Rady Miasta Torunia)

Prof. Stanisław Dembiński był pierwszym w historii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika rektorem wybranym przez demokratyczne kolegium elektorów (kwiecień 1981r.), zabiegającym o demokratyzację i autonomię uczelni wyższych w Polsce. Działaczem opozycji demokratycznej, silnie zaangażowanym w prace toruńskiego środowiska „Solidarności”. Jego aktywność obejmowała organizowanie spotkań, prowadzenie działań edukacyjnych oraz wspieranie innych opozycjonistów. Odgrywał kluczową rolę w kształtowaniu lokalnych struktur „Solidarności”. W czerwcu 1989 r. został wybrany z list Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” senatorem I kadencji z okręgu województwa toruńskiego, zdobywając blisko 160 tys. głosów. W Senacie RP pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych. Zasiadał w Komisji Kultury, Środków Przekazu, Nauki i Edukacji Narodowej, która uchwaliła nowe ustawy o szkolnictwie wyższym oraz stopniach i tytułach naukowych, wprowadzających m.in. pełną autonomię uczelni. Był także obserwatorem delegowanym przez polski parlament do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy.

Prof. Alicja Grześkowiak prowadziła działalność opozycyjną jako członkini „Solidarności”, w latach 1981-1982 angażowała się w ochronę prawną represjonowanych studentów i pracowników UMK, udzielała pomocy działaczom samorządu pracowniczego zakładów "Elana" w Toruniu". Była współzałożycielem i członkiem Obywatelskiego Ruchu na Rzecz Ochrony Praw Człowieka. Należała do Rady Programowej Chrześcijańskiego Uniwersytetu Robotniczego, prowadziła wykłady we wszechnicy związkowej toruńskiej Solidarności. 
W latach 80. aktywnie działała na rzecz obrony praw człowieka, a także brała udział w pracach Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie. Jej działalność obejmowała organizację i udział w podziemnych spotkaniach oraz działalność edukacyjną i informacyjną w ramach opozycji. W pierwszych demokratycznych wyborach w czerwcu 1989 r.  została wybrana senatorem I kadencji z listy Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”. Była przewodniczącą Komisji Konstytucyjnej Senatu RP i główną współautorką senackiego projektu ustawy zasadniczej. W II, III i IV kadencji wybrana ponownie senatorem z terenu województwa toruńskiego, podczas II kadencji sprawowała funkcję wicemarszałka Senatu RP, a w IV kadencji marszałka Senatu RP - będąc pierwszą w historii kobietą na tym stanowisku.

Pan Jan Wyrowiński to inżynier i polityk, związany z „Solidarnością” od 1980 r. W Toruniu angażował się w organizowanie niezależnych struktur związkowych i koordynowanie działań opozycyjnych. W okresie stanu wojennego kontynuował działalność w podziemiu, wydając i kolportując materiały opozycyjne. Był jednym z liderów opozycji w regionie, co przyniosło mu szerokie uznanie. Za swoją działalność prodemokratyczną został w dniu wprowadzenia stanu wojennego zatrzymany, a następnie internowany w ośrodku odosobnienia w Potulicach, następnie przeniesiony do ośrodka odosobnienia w Strzebielinku. Po odzyskaniu wolności kontynuował swoją działalność opozycyjną. W czasie wyborów w czerwcu 1989 r. uzyskał mandat poselski, który sprawował nieprzerwanie do 2001 r. W latach od 2007-2015 uzyskał zaś dwukrotnie mandat senatorski. Jako parlamentarzysta dokładał „swoją cegiełkę” do budowy gmachu wolnej i niepodległej Polski. Wicemarszałek Senatu RP VIII kadencji (2011-2015).

Fot. główne: © UMT 2024, autor: Wojtek Szabelski, licencja: CC BY-NC 4.0 (fot. 41-77)

Fot.: © UMT 2024, autor: Agnieszka Bielecka, licencja: CC BY-NC 4.0 (fot. 1-40)