Dokładnie 28 grudnia 1233 r. Toruń uzyskał prawa miejskie. Toruń obchodzi dziś 791. urodziny.
Przywilej lokacyjny wydali Wielki Mistrz Zakonu Krzyżackiego Hermann von Salza i jego pruski namiestnik mistrz krajowy Hermann von Balk. Założenie Torunia miało wielkie znaczenie w dziejach Pomorza, Polski i całej Europy środkowo-wschodniej. Lokowany w ramach kolonizacji niemieckiej Toruń był na tych ziemiach pionierem władzy samorządowej i najważniejszym ośrodkiem kształtowania się poczucia tożsamości stanowej mieszczaństwa. Razem z lokacją Torunia w 1233 r. pojawił się zachodni, nowoczesny model miasta, różniącego się od wsi w sensie prawnym i gospodarczym.
Przywilej regulował wszystkie sfery życia społeczno – gospodarczego i politycznego miasta, wprowadzał nowatorskie zasady ustrojowe, prawne, gospodarcze i przestrzenne, powszechne na Zachodzie Europy. Ustanawiał nieznaną wcześniej instytucję rady miejskiej oraz liberalne przepisy dotyczące służby wojskowej i dziedziczenia (dopuszczał prawo dziedziczenia przez kobiety na równi z mężczyznami). Przyznawał miastu samodzielność sądowniczą, wyznaczał obszar zabudowy i ramy działalności gospodarczej. Dawał prawo wolności targowej i handlowej, określał własny system miar, wag oraz stopę menniczą. Przyznawał prawo przewozu towarów przez Wisłę, zwalniał miasto od wszystkich niesłusznych podatków, stwarzał dla mieszkańców doskonałe warunki do rozwoju i życia. Był fundamentem ich bogactwa, wspaniałego rozkwitu rzemiosła, handlu, architektury i sztuki.
Dokument stał się wzorcem ustrojowym dla ponad 220 innych miast zlokalizowanych na terenie państwa Zakonu Krzyżackiego oraz na Kujawach, ziemi dobrzyńskiej, Mazowszu (np. Warszawa i Płock), Podlasiu, a nawet w Siedmiogrodzie.
W związku z 791. rocznicą nadania Toruniowi praw miejskich, 30 grudnia 2024 r. o godz. 10:00 w Centrum Kultury Dwór Artusa odbędzie się uroczysta sesja Rady Miasta Torunia. Posiedzenie będzie 10. sesją odbywającą się w ramach 9. kadencji Rady Miasta Torunia. W trakcie uroczystej sesji zostaną wręczone trzy medale Honorowego Obywatela Miasta Torunia: prof. Alicji Grześkowiak, prof. Stanisławowi Dembińskiemu oraz Marszałkowi Janowi Wyrowińskiemu.
Fot. © UMT 2024, autor: Michał Kunicki, licencja: CC BY-NC 4.0
