Toruń i holenderska Lejda obchodzą w tym roku trzydziestolecie współpracy. Z tej okazji w grodzie Kopernika odbywają się wydarzenia poświęcone wzajemnym kontaktom miast. W dniach 24-27 października 2018 roku gościmy 40-osobową delegację z Lejdy. 25 października odbyła się prezentacja muralu przy ulicy Podmurnej w Toruniu, zawierającego wiersz holenderskiego poety.
Tradycyjnie co roku wiosną torunianie jadą do Lejdy, a jesienią Holendrzy składają nam rewizytę. Współpracą i organizacją wymiany zajmuje się Towarzystwo Miast Partnerskich Torunia z siedzibą w Dworze Mieszczańskim przy ul. Podmurnej.
Tym razem do grodu Kopernika przyjechała 40-osobowa grupa lejdejczyków. Są wśród nich m.in. członkowie partnerskiego stowarzyszenia Stedenband Leiden-Toruń, Frans Cornelisse – obecny Przewodniczący Towarzystwa Lejda – Toruń, Greet Dusseldorp, który od lat organizuje wyjazdy i rewizyty, Wim Vreeburg, zaangażowany we współpracę “rowerową”, Aat Smits organizator pieszych wędrówek po województwie kujawsko-pomorskim dla Holendrów, czy Piet de Baar – archiwista, tropiący związki Torunia i Lejdy z najdawniejszych czasów.
Do naszego miasta przyjechała również kilkuosobowa grupa lejdejczyków związana z instytucją opieki nad dziećmi oraz kolejna, zainteresowana programami aktywizującymi seniorów.
25 października 2018 roku ulicami Torunia przeszła Pomarańczowa Parada. Z gośćmi spotkali się prezydent Torunia Michał Zaleski i zastępca prezydenta Andrzej Rakowicz. Zorganizowano również uroczyste odsłonięcie muralu na elewacji północnej budynku przy ulicy Podmurnej 52 w Toruniu. Mural zawiera tekst wiersza holenderskiego poety Hendrika Marsmana, wykonała go Iwona Liegmann, a na jego prezentację przyjechał do Torunia profesor Jerzy Koch z Poznania – tłumacz wiersza.
- Współpraca z miastami partnerskimi jest często długotrwała. Z Lejdą w Holandii trwa już trzydzieści lat. Chcemy to upamiętnić symbolem, który jest dobrze znany w Lejdzie. Na stu trzech domach są umieszczone wiersze, także w różnych językach. U nas to pierwsze takie miejsce - mural w języku holenderskim i polskim. Mam nadzieję, że dzięki niemu torunianie będą pamiętali o współpracy tych dwóch miast – mówił prezydent Torunia Michał Zaleski.
W programie wizyty zaplanowano wiele atrakcji, między innymi zwiedzanie Torunia i wycieczkę rowerową do Muzeum Olęderskiego w Wielkiej Nieszawce.
Lejda to partnerskie miasto Torunia od 1988 roku. Liczy 113 tysięcy mieszkańców i jest położona w centrum regionu Randstad, w pobliżu Amsterdamu, Rotterdamu, Utrechtu i Hagi. Międzynarodowe lotnisko Schiphol znajduje się o kwadrans drogi od Lejdy. To prawdopodobnie pierwsze holenderskie miasto, w którym zaczęto hodować tulipany. Dziś jest jednym z głównych ośrodków handlu kwiatami w Holandii, a także ośrodkiem przemysłowym (przemysł maszynowy, kosmetyczny, włókienniczy). W Lejdzie mieści się najstarszy holenderski uniwersytet, założony w 1575 roku. Są tam również ważne instytucje naukowo-badawcze i towarzystwa naukowe: Biblioteka Uniwersytecka (założona w 1575), Biblioteka Literatury Niderlandzkiej (1766), obserwatorium astronomiczne. W Lejdzie urodził się Rembrandt.
Kontakty Torunia i Lejdy związane są głównie z wymianą kulturalną i turystyczną. Wizyty grup mieszkańców organizowane są przez Towarzystwo Miast Partnerskich Torunia i Stedenband Leiden – jego odpowiednik w Lejdzie. W zależności od składu grupy i jej zainteresowań organizowane są wizyty studyjne w toruńskich instytucjach i obiektach. Co roku mieszkańcy Lejdy przywożą do Torunia cebulki holenderskich tulipanów, które są wysadzane i kwitną na skwerach miejskich.
Postacią, która łączy oba miasta jest Adam Freitag - urodzony w Toruniu w 1608 r. inżynier wojskowy i znawca sztuki fortyfikacyjnej, autor dzieła "Architectura Militaris Nova et Aucta...", wydanego w Lejdzie w 1631 roku, uważanego za najlepszy podręcznik fortyfikacji tzw. staroholenderskiej. Freitag uczył się w słynnym toruńskim Gimnazjum Akademickim, od 1625 roku - dzięki stypendium Rady Miejskiej Torunia - studiował na Uniwersytecie we Frankfurcie nad Odrą, a od 1629 roku medycynę - w Lejdzie. W latach 1634-1636 wykładał w Toruniu matematykę i astronomię w Gimnazjum Akademickim i konsultował budowę nowych fortyfikacji bastionowych dla miasta. O zasługach Freitaga przypomina tablica pamiątkowa, odsłonięta podczas obchodów 15-lecia współpracy Torunia z Lejdą na kamienicy przy ul. Mostowej 34.
Rok 2013 również był rokiem jubileuszowym dla obu miast. Z okazji 25-lecia współpracy odbywały się wydarzenia poświęcone wzajemnym kontaktom miast. W kwietniu w Lejdzie, Toruń reprezentowali biegacze w biegu łączonym z Lejdy do polskiej ambasady w Hadze. W październiku, z inicjatywy Towarzystwa Miast Partnerskich Torunia odbyła się – „pomarańczowa parada”, (która przeszła ulicami naszego miasta) oraz konkursy tematyczne w toruńskich szkołach. W roku 2014 zrealizowana została kolejna wymiana mieszkańców, a w czerwcu 2015 grupa Torunian odwiedziła naszych partnerów. Od kilku lat, I Liceum Ogólnokształcące w Toruniu realizuje projekt LEMUN w Lejdzie, polegający na symulacji obrad zgromadzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych, który organizowany jest przez Stedelijk Gimnasium Leiden.
Wizyty mieszkańców Lejdy i Torunia w ramach wymiany są dofinansowywane ze środków Gminy Miasta Toruń.
fot. Adam Zakrzewski
